Σύγκρουση με το έθνος των αστών, ταξική ενότητα του "έθνους" των εργατών

Όσο βαθαίνει η καπιταλιστική κρίση υπερσυσσώρευσης, όσο εντείνονται και βαθαίνουν οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί , τόσο εμφανίζονται εξ ‘ «αριστερών» φωνές που προτάσσουν μια εθνική στρατηγική σε «σοσιαλιστική»  κατεύθυνση που θα θέσει την Ελλάδα σε μια νέα τροχιά οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης. Είναι μια αντίληψη που εμφανίζεται με τον πιο έντονο τρόπο ειδικά στην περίοδο που διανύουμε, καθώς έχει εμπεδωθεί  σε ικανό βαθμό μια θεώρηση ότι το ελληνικό έθνος βάλλεται πανταχόθεν και κυρίως από την Γερμανία. Σε αυτό το κλίμα εντάσσονται  και οι απαιτήσεις από την Γερμανία των κατοχικών αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου, από το ΛΑΟΣ, μέχρι τη Σπίθα και το Αριστερό ρεύμα του ΣΥΝ. Χωρίς φυσικά όλοι αυτοί και ειδικά οι αριστεροί θιασώτες να εξηγούν από ποιον έχει απαιτήσεις το ελληνικό έθνος ; από την αστική τάξη  της Γερμανίας ; από τους γερμανούς εργαζόμενους ; από το γερμανικό έθνος ;

Ίσως θα ήταν πιο δόκιμο σε πρώτη φάση, οι αριστεροί τουλάχιστον εκφραστές αυτής της αντίληψης, να απαιτήσουν εκφράζοντας τους έλληνες εργαζόμενους, τον κλεμμένο πλούτο και τα χαριστικά δάνεια και περιουσίες που έλαβαν στην κατοχή-αλλά και μετά- οι μαυραγορίτες, οι δοσίλογοι και οι ταγματασφαλίτες που αποτέλεσαν την βάση και τον γεννήτορα του  ελληνικού αστικού έθνους των τελευταίων εξήντα χρόνων. Αναφερόμαστε σε αυτούς που για ένα τενεκέ λάδι, ή για ένα κομμάτι ψωμί έκλεβαν χωράφια και σπίτια φτιάχνοντας αμύθητες περιουσίες ενώ οι εργάτες πεθαίναν στα μεταξικά-εθνικά χαρακώματα και στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στο κλίμα εθνικής απάντησης στην καπιταλιστική κρίση εντάσσεται και η συζήτηση για την ανάγκη να υπάρξει ένα νέο ΕΑΜ, που σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της προοπτικής αποτελεί την λύση στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο. Δεν υπάρχει διαφωνία ότι το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ αποτέλεσαν κοινωνική τομή και κατάφεραν να ενώσουν την τότε κοινωνική πλειοψηφία στην βάση της αποτίναξης του φασιστικού ζυγού. Ωστόσο έχασαν, γιατί δεν κατέστη δυνατό για υποκειμενικούς κυρίως αλλά και αντικειμενικούς λόγους , να υπάρξει σαφής, ριζικός και ξεκάθαρος διαχωρισμός  από το εθνικό-αστικό στοιχείο με ταυτόχρονο πρόταγμα μιας ταξικής εργατικής  προοπτικής σε διμέτωπη ρήξη με τον  γερμανικό φασισμό και με το αστικό έθνος των ελλήνων ταγματασφαλιτών.

Σε αυτή την αναγκαιότητα προσπάθησε να απαντήσει ο Βελουχιώτης με την απόπειρα συγκρότησης του ΕΛΑΣ Ν, αλλά και η καθυστερημένη, απελπισμένη προσπάθεια  του ΚΚΕ υπό την ηγεσία του Ζαχαριάδη να συγκρουσθεί πολιτικά και στρατιωτικά με την ελληνική αστική τάξη όταν πια είχε δρομολογηθεί η μοίρα των ελλήνων εργαζόμενων. Άλλωστε ο πόλεμος είχε χαθεί πολύ πριν, όχι μόνο στην Βάρκιζα, που αποτέλεσε αποδοχή μιας αστικής εθνικής προοπτικής για την εργατική τάξη από την ηγεσία του ΚΚΕ, αλλά  ήδη από τις πρώτες ημέρες της ιταλικής επίθεσης όπου ο Ν. Ζαχαριάδης έσπευσε να απευθύνει το κάτωθι γράμμα προς τον ελληνικό λαό :

Ανοιχτό γράμμα  του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ
Προς το λαό της Ελλάδας

Ο φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα όλοι οι Έλληνες παλεύουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλει να ζήσει πρέπει να παλεύει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. 0 λαός τής Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό του Μουσολίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η ΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ, ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ. Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα. Στον πόλεμο αυτό πού τον διευθύνει ή κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη. Έπαθλο για τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούργια 'Ελλάδα τής δουλειάς, τής λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση, μ'εναν πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό. Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και ή νίκη θα 'ναι νίκη της Ελλάδας και τού λαού της. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας.

Αθήνα, 31 τού Οχτώβρη 1940.

ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ
Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής τού ΚΚΕ  (Πηγή Αρχείο μαρξιστών)

Διαχρονικά η υποταγή του ταξικού στοιχείου στο εθνικό, καταλήγει στην υποταγή της εργατικής χειραφέτησης στην αστική κοινωνική και πολιτική ηγεμονία. Δεν χωράν τακτικισμοί, και συγκυριακές υποχωρήσεις σε τέτοια ζητήματα καθώς το μέγεθος τους και η πολιτική τους σημασία κρίνουν και καθορίζουν  ρηξικέλευθα την έκβαση της ταξικής πάλης. Ωστόσο αποτελεί ταυτόχρονα στρατηγικό λάθος, η απουσία μιας κομμουνιστικής θεώρησης από την εν λόγω συζήτηση, στην οποία οφείλει να προσέλθει  και να συμμετάσχει ενεργά εκφράζοντας ένα ταξικό – εργατικό, στίγμα, αποκαλύπτοντας την φενάκη της εθνικής ομοψυχίας, πυροδοτώντας τον εθνικό διχασμό, την ταξική σύγκρουση και τον ταξικό διαχωρισμό που αποτελεί την βάση, την αναγκαία προϋπόθεση για τον απεγκλωβισμό της εργατικής τάξης από το αστικό πολιτικό πεδίο, ώστε να καταφέρει να συγκροτηθεί πολιτικά ιδεολογικά και οργανωτικά σε τάξη που επιδιώκει την χειραφέτησή της από την αστική πολιτική και την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας στην βάση των δικών της υλικών συμφερόντων.

Η αποδοχή των όρων ενός εθνικού πεδίου συζήτησης , αποτελεί αποδοχή των όρων και των πυρηνικών στοιχείων μιας καπιταλιστικής-αστικής ηγεμονίας, που στην ελληνική περίπτωση εκφράζεται, με την ευρωπαϊκή προοπτική της αστικής τάξης- με ή χωρίς ευρώ- με την περαιτέρω αφαίμαξη της εργατικής δύναμης στο όνομα μιας εθνικής αστικής ανάπτυξης, με την παγίωση και το βάθεμα μιας ολοκληρωτικής αστικής εξουσίας , με την διάλυση του αστικού κράτους πρόνοιας, με την μετατροπή των εργαζόμενων σε σύγχρονους  «γκασταρμπάιτερ» καύσιμη ύλη για τις ανάγκες ανάκαμψης του ελληνικού καπιταλισμού. Απέναντι σε αυτόν τον ολοκληρωτικό κοινωνικό κανιβαλισμό μοιάζει και είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικό να προσπαθεί η αριστερά να συγκροτήσει μια ήπια εθνική, σοσιαλιστική στρατηγική που στο κέντρο της έχει την «εθνική ανεξαρτησία» και την «λαϊκή κυριαρχία» απεμπολώντας από την ανάλυση της το ταξικό στοιχείο που θα την ανάγκαζε να μιλήσει για εργατική εξουσία, για ανεξαρτησία των εργατών από το κράτος και την αστική πολιτική, για πολιτική, ιδεολογική και κοινωνική κυριαρχία του κόσμου της εργασίας σε βάρος του καπιταλιστικού κόσμου. Μια τέτοια αριστερά βέβαια δεν θα ήταν συνομιλητής της αστικής τάξης και των κομμάτων της, δεν θα αποτελούσε το αριστερό άλλοθι της αστικής ηγεμονίας, δεν θα ήταν οργανικό στοιχείο ενός καπιταλιστικού συστήματος που έχει ανάγκη ζώνες «αριστερής» ταξικής αποσυμπίεσης που προσδίδουν ελαστικότητα και αντοχή στο αστικό κοινωνικό-πολιτικό σύστημα εξασφαλίζοντας την διαιώνισή του.

Η επιλογή του προτάγματος της ταξικής ενότητας της εργατικής τάξης, αποτελεί επιλογή διαχωρισμού με κάθε εθνικοπατριωτική ή εθνικοανεξαρτησιακή αντίληψη, από όπου και αν εκπορεύεται, καθώς αυτός ο δρόμος, καθορίζει μια οπτική και μια πολιτική στάση, που δεν βολεύεται στα κατεστημένα πολιτικά και ιδεολογικά σχήματα, επιχειρεί να σπάσει τον «παρθενικό υμένα» της αστικής εθνικής κοινωνικής συναίνεσης και της επακόλουθης αριστερής υποταγής σε αυτή, επιδιώκοντας την ανεξάρτητη ταξική έκφραση των εργατικών συμφερόντων με στόχο την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας. Καθώς αποτελεί όρο για την κοινωνική απελευθέρωση του κόσμου της εργασίας , η κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από τους ίδιους τους εργάτες που θα εγκαθιδρύσουν μια ταξική κοινωνική και πολιτική ηγεμονία ολοκληρωτικά καταπιεστική για την αστική τάξη, ολιστικά απελευθερωτική για τους εργάτες.

Μια τέτοια κοινωνική προοπτική δεν χωρά και δεν θα έρθει ποτέ αν ενταχθεί μέσα σε αστικοδημοκρατικά , εθνικοαπελευθερωτικά μέτωπα, αν αφεθεί στα χέρια μιας αριστεράς που αποτελεί συνιστώσα της αστικής πολιτικής και είναι ανάγκη να σαρωθεί μαζί με τον παλιό αστικό κόσμο από την ίδια την εργατική τάξη. Είναι αλήθεια ότι προς ώρας, η αριστερά που έχει επικρατήσει είναι ένα μικροαστικό συνονθύλευμα σοσιαλδημοκρατίας, που αποτελεί τροχοπέδη και παράγοντα ανάσχεσης για την ανάπτυξη ενός ταξικού εργατικού κινήματος που θα γεννήσει νέες επαναστατικές πρωτοπορίες, ένα νέο συνολικό επαναστατικό απελευθερωτικό πρόταγμα. Ωστόσο η ηγεμονία αυτή της αριστεράς που αντλεί τα καύσιμα της και την παρουσία της, από ένα κόσμο που σε περιπτώσεις καλοπροαίρετα ελπίζει σε μια λύση της τελευταίας στιγμής εντός του καπιταλισμού, που θα ανακόψει την πορεία εξαθλίωσης του, θα αποδειχθεί ότι είναι τόσο σαθρή και τόσο ενσωματωμένη σε ένα αστικό και μικροαστικό τρόπο σκέψης και δράσης και θα οδηγηθεί στον κοινωνικό εκφυλισμό και στην απαξίωση από τον ίδιο τον κόσμο της εργασίας.

Αυτή  η αριστερά που λειτουργεί ως δεσμοφύλακας κάθε επαναστατικής προοπτικής, και οδηγεί την εργατική τάξη από ήττα σε ήττα και από απώλεια σε απώλεια, θα αποτελέσει το έρεισμα, το στήριγμα που πάνω της θα στηθεί η νέα ολοκληρωτική αστική ηγεμονία που ήδη επωάζεται. Καθιστώντας εμφανές σε όλους, και ειδικά στον κόσμο της δουλειάς, ότι η μεγάλη αφήγηση της κοινωνικής απελευθέρωσης δεν έχει και δεν είχε ποτέ σχέση με μια αριστερά που έχει επιλέξει το όπλο της ανώδυνης , επιδερμικής, ακίνδυνης κριτικής, από την «κριτική των όπλων» της εργαζόμενης πλειοψηφίας.

Απέναντι λοιπόν, σε θεωρήσεις που προτάσσουν μια εθνική «σοσιαλιστική» λύση εθνικής ανάπτυξης , είναι επιτακτική ανάγκη να ορθωθεί μια συνολική ταξική, επαναστατική κοινωνική και πολιτική θεώρηση, που σε επίπεδο πολιτικής δράσης, θεωρίας και πολιτισμού θα εκφράζει και θα παλεύει για την ταξική ηγεμονία των εργατών, για μια κοινωνία που με πρωτοπορία την εργατική τάξη, θα αλλάξει το ρου της ανθρώπινης ιστορίας. Και σε αυτό το σημείο δεν υπάρχουν περιθώρια για υπαναχωρήσεις, για ακατάσχετη σχετικολογία, για «ευφυείς» τακτικισμούς, για ημίμετρα και ενδιάμεσες λύσεις. Η κομμουνιστική , απελευθερωτική προοπτική, δεν μπορεί εκχωρηθεί σε μικροαστικά , σοσιαλδημοκρατικά μορφώματα και αντιλήψεις, που έχουν ταχθεί με την πλευρά της κοινωνικής εκεχειρίας σε επίπεδο πολιτικής πρότασης και πολιτικής δράσης. Δεν είναι δυνατόν να γίνει έρμαιο μιας αριστεράς των μικροαστών και του μικρομεσαίου κεφαλαίου που αναζητά τρόπους να βολευτεί στο αριστερό άκρο του αστικού πολιτικού σκηνικού. Αυτή η τάξη, οι εργάτες και η νεολαία δεν αντέχουν άλλη μια εθνική συμφιλίωση, δεν πρέπει να συναινέσουν σε άλλη μια Βάρκιζα, που θα φτιάξει νέα Μακρόνησο και νέο Αι Στράτη. Ταξική ρήξη με το έθνος των αστών, είναι ο μόνος τρόπος για να ανοίξει μια χαραμάδα για την συνολική κοινωνική απελευθέρωση από τη φυλακή του αστικού κράτους, και από τα δεσμά του κεφαλαίου.