Πορτογαλία: Κάτω από τη μπότα της τρόικας

Τον Απρίλιο του 1974 είναι η εποχή που την Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία διαδέχεται η Δημοκρατία. Τον Απρίλιο του 2011, στα βήματα της Ιρλανδίας και της Ελλάδας, η σοσιαλιστική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Χοσέ Σόκρατες αναγκάζεται να απευθύνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια δραματική έκκληση για βοήθεια.



Η βοήθεια αυτή, έναν μήνα αργότερα, παίρνει τη μορφή ενός κεφαλαιακού πακέτου διάσωσης ύψους 78 δις ευρώ –συνοδευόμενο από ένα επιτόκιο της τάξης του 4%- μέσα σε ένα πλαίσιο βέβαια βαθέων και επώδυνων μεταρρυθμίσεων.

Το κατά πόσον ή όχι η Πορτογαλία θα καταφέρει να στραφεί ξανά στις αγορές έως τον Σεπτέμβριο του 2013, είναι κάτι που θα αποφασίσει η Τρόικα που αποτελείται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οργανισμών που μέσω εκπροσώπων τους ελέγχουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα βιβλία της χώρας.

Ένας από αυτούς τους ελέγχους πραγματοποιήθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα. Για 15 μέρες οι απεσταλμένοι τις Τρόικα συνεπικουρούμενοι από μία διμοιρία νέων τεχνικών υπολογιστών με τα λάπτοπ ανά χείρας αναζητούν προθεσμίες, στοιχεία και έγγραφα.

«Σιωπηλή απελπισία»

Την ίδια ώρα για τις πολιτικές επαφές είναι υπεύθυνοι οι Αμπέμπε Σελαζί (ΔΝΤ), Γιούργκεν Κρούγκερ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και Ράσμους Ρούφερ (ΕΚΤ), η υποδοχή των οποίων στην Πορτογαλία δεν γίνεται «με διαμαρτυρίες στο αεροδρόμιο όπως σε άλλες χώρες, γιατί ο χαρακτήρας μας δεν είναι σαν των Ισπανών», όπως εξηγεί ο κοινωνιολόγος Ζόρζ ντε Σα, ειδικός αναλυτής που εκπονεί έρευνες ετών για την μεταβολή των απόψεων του πορτογαλικού κοινού.

Την ίδια ώρα, ο Νικολάου Σάντος, οικονομικός συντάκτης και αναπληρωτής διευθυντής της έγκριτης εβδομαδιαίας εφημερίδας ‘’ Expresso’’ κάνει λόγο για μία «σιωπηρή απελπισία» στη διάρκεια των διαδηλώσεων στην Πορτογαλία, ενώ ο Χοάο Κάντιγκα Εστέβες, επιφανής οικονομολόγος στα θέματα της πορτογαλικής κρίσης, δηλώνει πως υπάρχει μία σιωπηλή κοινωνική συναίνεση με κέντρο την Τρόικα ως μια «απαραίτητη βοήθεια, ή ευκαιρία» ώστε να προχωρήσουν όλες οι μεταρρυθμίσεις που οι διαδοχικές κυβερνήσεις απέτυχαν να εφαρμόσουν.

Η συμμόρφωση της χώρας βέβαια δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, καθώς η καθημερινή ζωή των πολιτών έχει υποστεί βαρύτατο πλήγμα από τη λιτότητα, ενώ οι περικοπές που υπαγορεύονται από την Τρόικα πρέπει να μειώσουν το έλλειμμα που έχει υπερβεί το 9% του ΑΕΠ το 2010 στο 4,5% αυτό το χρόνο. Όπως αναφέρει μια πολύγλωσση αξιοζήλευτη νεαρή γυναίκα στην πλατεία Ρόσιο στο κέντρο της Λισαβόνας «Έχουμε πάει από το ψαλίδι, στο πριόνι».

Άγριες περικοπές

Παρά τις περικοπές, η οικονομική αιμορραγία στα νοικοκυριά συνεχίζεται με την κυβέρνηση να βάζει ένα χρόνο πριν ειδικό φόρο της τάξης του 50% επί του επιδόματος Χριστουγέννων όλων των Πορτογάλων με εισόδημα ισοδύναμο του βασικού μισθού, των 485 ευρώ.

Από εκείνη τη στιγμή η κρίση και η προσαρμογή έπαψαν να είναι απλώς θεωρητικές. Οι περικοπές έπληξαν τα πάντα: την υγεία, την εκπαίδευση και τις δημόσιες συγκοινωνίες ενώ ήρθε επίσης μια επώδυνη αύξηση της φορολογίας, με το ΦΠΑ να σκαρφαλώνει στο 23%.

Ενώ τους όρους της διάσωσης διαπραγματεύθηκε η απερχόμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση, την εφαρμογή τους ανέλαβε το νέο υπουργικό συμβούλιο με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Πέδρο Πάσος Κοέλιο, στην νεότερη και πιο μικρή κυβέρνηση μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως οι 4 στους 11 υπουργούς , δεν ανήκουν σε καμία παράταξη, αρχής γενομένης από τον υπουργό Οικονομικών Βίκτορ Γκασπάρ, σύμφωνα με δηλώσεις του οποίου οι ανώτεροι αξιωματούχοι και οι κρατικοί υπάλληλοι θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον μέχρι το 2018 για να ανακάμψει πλήρως το μπόνους των αμοιβών τους για τα Χριστούγεννα και το καλοκαίρι, τα οποία σήμερα έχουν παρακρατηθεί.

Βασιλικότερη του βασιλέως

Οι επικριτές της κυβέρνησης επιμένουν ότι στην προσπάθεια να επιταχύνει το ρυθμό και το χρονοδιάγραμμα για την απαραίτητη προσαρμογή είναι «περισσότερο τροϊκανή από τους τροϊκανούς».

Το υπουργικό συμβούλιο του Πάσος Κοέλιο έχει κερδίσει, ωστόσο, την υψηλότερη βαθμολογία στις περιοδικές αξιολογήσεις της εφαρμογής της συμφωνίας του μνημονίου.Η κατάσταση της Πορτογαλίας όμως ως πρότυπο ασθενή είναι μέρος της μεγάλης επερχόμενης συζήτησης στην Ευρώπη σχετικά με τα όρια της λιτότητας.

Παρά το γεγονός ότι κάνει ό, τι της ζητήθηκε να κάνει, η οικονομία της Πορτογαλίας παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση. H πτώση στο ΑΕΠ φέτος αναμένεται να κυμανθεί από 3,1 σε 3,5%, με ένα άνευ προηγουμένου ποσοστό ανεργίας που είναι ήδη πάνω από 15%, και για τους νέους πάνω από 36%. Κατά την έναρξη της διάσωσης ο δείκτης του χρέους προς το ΑΕΠ ήταν 107%. Αυτό το ποσοστό, ωστόσο, θα ανέλθει στα 118%, όταν η διάσωση τελειώσει το Σεπτέμβριο του 2013.

Ο καθηγητής Cantiga Esteves υποστηρίζει ότι τα προβλήματα της Πορτογαλίας έχουν ελάχιστα κοινά στοιχεία με την τραπεζική κρίση της Ιρλανδίας ή τα ψέματα που είπε Ελλάδα για τα ελλείμματά της. Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, το κλειδί είναι ότι «η οικονομία μας αυξήθηκε με ετήσιο μέσο όρο του 0,7% κατά την τελευταία δεκαετία, και όλη μας η δημόσια και ιδιωτική κατανάλωση έχει αναχθεί σε ένα μη βιώσιμο χρέος».



Πηγή: ABC/tvxs


Επιμέλεια: Γρηγόρης Καυκιάς