Θεσμοθετούν θέση "χαφιέ" σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα

Traverso Rossa : Το άρθρο που ακολουθεί και το οποίο δημοσιεύεται στην Καθημερινή, καταδεικνύει την επιλογή της κυβέρνησης να νομοθετήσει "οργανική θέση χαφιέ" σε δημόσιο και ιδωτικό τομέα. Η εν λόγω θέση τυπικά δημιουργείται για να προλαμβάνει και να καταγγέλλει φαινόμενα διαφθοράς. Στην ουσία πρόκειται για έμμισθο επαγγελματία χαφιέ, τσιράκι της εκάστοτε διοίκησης που στόχο έχει την περαιτέρω ποινικοποίηση της πολιτικής και συνδικαλιστικής δράσης. Το προπέτασμα καπνού αφορά στην ανάγκη "προστασίας του κοινωνικού συνόλου απο την διιαφθορά". Η δραματική πραγματικότητα αφορά στην ανάγκη του συστήματος  να εμπεδώσει πολιτικά και να θεσπίσει νομικά ένα παρατεταμένο κοινωνικό σιωπητήριο.



Κίνητρα σε όσους θα καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς
 

Νομοθετική ρύθμιση για υπαλλήλους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα


Της Ευας Καραμανωλη

Κίνητρα σε όσους καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς και κακοδιοίκησης εντός της υπηρεσίας τους, αλλά και σειρά μέτρων που θα τους προστατεύουν από «εκδικητικές συμπεριφορές» προωθεί η κυβέρνηση, προκειμένου να πατάξει «εκ των έσω» τα φαινόμενα διαφθοράς στον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.

Χρησιμοποιώντας ως «πιλότο» την αποτελεσματική διαδικασία του whistleblowing, που εφαρμόζεται από το 1970 στην Αμερική και σταδιακά υιοθετείται στην Ευρώπη, τα υπουργεία Δικαιοσύνης, Οικονομικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης έχουν ήδη ξεκινήσει από κοινού τις διαδικασίες για την κατάρτιση της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης.

Οπως προκύπτει από την εισηγητική έκθεση που έχει στη διάθεσή της η «Κ», κομβικό ρόλο στην αξιοποίηση της διαδικασίας και στη διερεύνηση των «πληροφοριών - αποκαλύψεων δημοσίου συμφέροντος» αναμένεται να διαδραματίσει, τουλάχιστον για το σκέλος που θα αφορά στον δημόσιο τομέα, η Αρχή Επιθεώρησης - Ελέγχου της Δημόσιας Διοίκησης.

Η παροχή κινήτρων στους Ελληνες whistleblowers -που επισήμως αναμένεται να αποκαλούνται «μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος» ή «υπερασπιστές της υπηρεσίας»- αλλά και η θέσπιση μέτρων για την προστασία τους από απειλές ή ενέργειες ενδοϋπηρεσιακών αντιποίνων, αποτελούν τους δύο βασικούς άξονες από τους οποίους θα εξαρτηθεί η εφαρμογή, στη «δύσκολη» ελληνική εργασιακή πραγματικότητα, του όλου εγχειρήματος.

Επί του παρόντος δεν έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός για το σύνολο των κινήτρων που θα δίνονται στους «υπερασπιστές της υπηρεσίας», ωστόσο εξετάζεται ευρύ φάσμα ευεργετημάτων, το οποίο θα περιλαμβάνει από προαγωγές και μπόνους, έως αυξήσεις στους μισθούς, ακόμα και ειδικό καθεστώς εργασίας. «Θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη κινήτρων για την εμπέδωση στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα μιας κουλτούρας ανοικτής και χρηστής διοίκησης που ενθαρρύνει τις αποκαλύψεις με γνώμονα την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την προστασία της υπηρεσίας», αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση.

Ως προς τα μέτρα που θα ληφθούν για την προστασία όσων υπαλλήλων προβούν σε καταγγελίες για έκνομες πράξεις στον εργασιακό τους χώρο, η «εικόνα» είναι σαφέστερη. «Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η διασφάλιση του προσώπου έναντι απειλών ή πράξεων εκδίκησης και διακριτικής μεταχείρισης από τον εμπλεκόμενο φορέα εξαιτίας της αποκάλυψης μη σύννομων ενεργειών του», επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Στην κατεύθυνση αυτή εξετάζεται η διά νομοθετικής ρύθμισης απαλλαγή του καταγγέλλοντος από τυχόν ευθύνες που θα αφορούν παραβίαση απορρήτων ή παραβίαση του καθήκοντος εχεμύθειας, απαγόρευση άσκησης πειθαρχικής δίωξης σε βάρος του και παροχή εγγυήσεων αναφορικά με την υπηρεσιακή του κατάσταση.

Επίσης, θα υπάρχει πρόβλεψη για μη εναγωγή ή δίωξη για δυσφήμιση εφόσον βέβαια προέβη στην αποκάλυψη με καλή πίστη και με βάση τους κανόνες της λογικής, καθώς και πρόβλεψη αποκατάστασης σε περίπτωση λήψης μέτρων εκδίκησης σε βάρος του. Ως προς τη διαδικασία που θα ακολουθείται από την καταγγελία μέχρι την απόδοση ευθυνών, πιθανότατα αυτή θα θεσπιστεί στα πρότυπα του αμερικανικού μοντέλου, το οποίο έχει αποδειχθεί άκρως λειτουργικό. Ως προς τη «φύση» των καταγγελιών, στις οποίες καλείται να προβαίνει ο «υπερασπιστής της υπηρεσίας», αυτές, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «μπορεί να αφορούν ενδεικτικά περιπτώσεις διαφθοράς ή και αναποτελεσματικότητας, αδιαφάνειας, σπατάλης δημοσίων πόρων κ.ά.».

Στην εισηγητική έκθεση γίνεται σύντομη αναφορά στη διεθνή πρακτική, καθώς και στα οφέλη από την προωθούμενη ανάληψη της νομοθετικής πρωτοβουλίας. «Στις αξιολογήσεις της χώρας μας από διεθνείς οργανισμούς ως προς την αποτελεσματικότητα των μέτρων κατά της διαφθοράς, επισημαίνεται η περιορισμένη έως ανύπαρκτη προστασία των προσώπων αυτών.

Η ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας κρίνεται απαραίτητη, αφού διεθνώς η προστασία αυτών που αποκαλύπτουν εσωτερική πληροφόρηση για παράνομες δραστηριότητες αξιολογείται ως ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και την προαγωγή της λογοδοσίας και ακεραιότητας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα».

«Πιλότος» το αμερικανικό μοντέλο

H θέσπιση της διαδικασίας του whistleblowing και η εφαρμογή της για την πάταξη της διαφθοράς στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα ξεκίνησε το 1970 στην Αμερική και έκτοτε εφαρμόζεται με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Στην Ευρώπη, το whistleblowing εφαρμόζεται με αργούς ρυθμούς και επί του παρόντος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Ειδικότερα, στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρά το γεγονός ότι η προστασία των whistleblowers έχει υιοθετηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, δεν υπάρχει ακόμα συμπαγές, ανεξάρτητο νομικό πλαίσιο που να προστατεύει τους καταγγέλλοντες, οι οποίοι καλύπτονται στις περισσότερες περιπτώσεις από επιμέρους διατάξεις που περιλαμβάνονται στον Ποινικό Κώδικα. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Ελλάδα, όπου τώρα επιχειρείται η θέσπιση ανεξάρτητου νομικού πλαισίου. «Η προστασία των ως άνω προσώπων αναγνωρίζεται διεθνώς ως κρίσιμη για την καταπολέμηση της διαφθοράς και κακοδιοίκησης, γεγονός άλλωστε που καταδεικνύεται και από τη συμπερίληψη σχετικής πρόβλεψης σε διεθνείς συμβάσεις», αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση της προωθούμενης νομοθετικής ρύθμισης από τα υπουργεία Οικονομικών, Δικαιοσύνης και Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Στο whistleblowing έχει αναφερθεί εκτενώς και η Διεθνής Διαφάνεια. Σε σχετική έκθεσή της επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι «η δυναμική του παραμένει ιδιαιτέρως ανεκμετάλλευτη στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι σχετικές διατάξεις περιλαμβάνονται σε αρκετές διεθνείς και περιφερειακές συνθήκες».

Πηγή : Καθημερινή