«Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα»: επαναστατική θεωρία ή σοσιαλδημοκρατικός οπορτουνισμός; -γράφει ο Νικόλαος Μόττας-

Το άρθρο γράφτηκε πριν την ανακοίνωση του θανάτου του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες (5 Μάρτη 2013)

Καράκας, 21 Νοέμβρη 2009. Από το βήμα του συνεδρίου του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας, ο πρόεδρος Ούγκο Τσάβες κραδαίνει ένα βιβλίο – το «Κράτος και Επανάσταση» του Β.Ι.Λένιν. Με το χαρακτηριστικό του ύφος, μπροστά σε 772 συνέδρους, ο πρόεδρος εκφράζει τη συμφωνία του με την κεντρική ιδέα του λενινιστικού πονήματος και συμπληρώνει: «είναι αναγκαίο να δημιουργήσουμε ένα νέο επαναστατικό κράτος από τα κάτω που θα ‘ναι ο αληθινός μηχανισμός για το χτίσιμο του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα». Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Τσάβες αναφέρονταν δημόσια στην ανάγκη ενός «νέου είδους σοσιαλισμού».

Ο όρος «Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα» απηχεί μια πολιτική θεωρία που, περισσότερο από 15 χρόνια τώρα, κυριαρχεί στους κύκλους της λατινοαμερικανικής Αριστεράς. Κατά την πρόσφατη παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, η θεωρία αυτή «άγγιξε» και ένα σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής αριστερής διανόησης και τείνει να γίνει ένας από τους πλέον πολυσυζητημένους όρους της σύγχρονης πολιτικής θεωρίας. Ως εκ τούτου τίθενται δύο βασικά ερωτήματα: τι πραγματικά πρεσβεύει αυτή η θεωρία και, δεύτερον, κατά πόσο σχετίζεται με τις μαρξιστικές αρχές;

Για να εξηγηθεί επαρκώς το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε ο «Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα» πρέπει να μελετηθούν οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που προηγήθηκαν της γέννησής του. Η επικράτηση της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και την ανατολική Ευρώπη στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, δημιούργησαν αναμφίβολα μια νέα τάξη πραγμάτων στο διεθνές ιδεολογικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Η περιβόητη άποψη, για παράδειγμα, που εξέφρασε ο Φράνσις Φουκουγιάμα(1) περί του «τέλους της Ιστορίας» και της ιδεολογικής κυριαρχίας του (νεο)φιλελευθερισμού αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας, εκπορευόμενης από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, με σκοπό να τεθεί ιδεολογικά και πολιτικά στο περιθώριο ο μαρξισμός-λενινισμός και κάθε επαναστατική προσπάθεια με κομμουνιστικά χαρακτηριστικά. Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και άλλες πολιτικές θεωρίες (π.χ. μεταμοντερνισμός, Τρίτος Δρόμος κλπ.) που είχαν –και συνεχίζουν να έχουν– διττό στόχο: πρώτον, την απονεύρωση του εργατικού λαϊκού κινήματος παγκοσμίως ώστε να μην υπάρχει άμεσος κίνδυνος για την κυριαρχία του μονοπωλιακού καπιταλισμού και δεύτερον, τη δημιουργία της ψευδαίσθησης ότι είναι εφικτός ένας «εξανθρωπισμός» του καπιταλισμού, ότι δηλαδή στο πλαίσιο ρεφορμιστικών πολιτικών, εργάτες και αστική τάξη μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.

συνεχίστε την ανάγνωση : http://praxisreview.gr/index.php/2-uncategorised/36-21

Πηγή : http://praxisreview.gr/