Γιώργος Ρούσης :"Μεταρρυθμίσεις στην υπηρεσία της συντήρησης ή στην υπηρεσία της επανάστασης " ;

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Ρούση  « Κομμουνισμός τέλος;  ή η αρχή της ιστορίας» εκδόσεις  Στάχυ, σελ 73.74.75  

Οι επισημάνσεις δικές μας

Από όταν εμφανίστηκε το εργατικό κίνημα, η σχέση μεταρρύθμισης-επανάστασης βρισκόταν στο κέντρο της προβληματικής των επαναστατικών δυνάμεων. Η σχέση αυτή καθόριζε και τη σχέση της τακτικής με τη στρατηγική και, σε τελευταία ανάλυση , όλη την πολιτική των κομμάτων που στόχευαν στην ανατροπή του καπιταλισμού. Στην εποχή μας, ο όρος επανάσταση- κι εδώ γίνεται λόγος για κοινωνική επανάσταση-εξαφανίζεται από τα προγράμματα και τις αναφορές   των «επαναστατικών» κομμάτων και κατατάσσεται αυθαίρετα στις ξεπερασμένες, αναχρονιστικές ιδέες, που όσοι τις ενστερνίζονται ακόμα, είναι στην καλύτερη περίπτωση , ξεπερασμένοι ρομαντικοί.

Στο όνομα του πραγματικού γεγονότος ότι η επανάσταση δεν είναι υπόθεση του σήμερα, ότι ο υποκειμενικός παράγοντας κάθε άλλο παρά βρίσκεται σε τέτοιο σημείο ωριμότητας που να μας επιτρέπεται να κάνουμε λόγο άμεσα για επανάσταση, εγκαταλείπεται η επαναστατική στρατηγική, η προετοιμασία της επανάστασης, η παιδεία της επανάστασης. Παραγνωρίζεται το γεγονός ότι όλες μέχρι σήμερα επαναστάσεις πραγματοποιήθηκαν μετά από πολύχρονη προετοιμασία. Και μια τέτοια στάση μπορεί εύκολα να ερμηνευθεί αν σκεφτούμε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να είναι κανείς επαναστάτης σε μια επαναστατική περίοδο παρά σε μια περίοδο γενικής οπισθοχώρησης του επαναστατικού κινήματος. Δεν έχει κανείς παρά να ανατρέξει στην περίοδο της εαμικής αντίστασης και σε συνέχεια σε αυτήν των διώξεων για να δει πόσοι παρέμειναν πιστοί στα ιδανικά που υπερασπίζονταν παλιότερα.  

Έτσι και σήμερα λίγοι είναι εκείνοι που σκέφτονται σαν τον Brecht, όταν έγραφε : « Σιγουρέψου σαν φύγεις απ’ τον κόσμο όχι απλά πως ήσουνα καλός. Μα πως πίσω σου αφήνεις έναν κόσμο καλό.»

Όμως το να είναι κανείς επαναστάτης δεν αποτελεί μόνο, ούτε κυρίως μια αλτρουιστική επένδυση για τις επερχόμενες γενιές. Αποτελεί για τον ίδιο μια πράξη άρνησης αποδοχής της μοίρας της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, που υλοποιείται με συμμετοχή στην προσπάθεια ανατροπής της. Κι αυτό προσδίδει βαθύτερο, πιο ανθρώπινο νόημα στην καθημερινή ύπαρξη. Κι ενώ ζούμε σε εποχή επαναστατικών αλλαγών στην επιστήμη και στην τεχνολογία, ενώ ο πλανήτης μας κινδυνεύει από οικολογική καταστροφή και κάθε μέρα 35 χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν στον Τρίτο Κόσμο, ενώ στις καπιταλιστικές χώρες καταργούνται μεταρρυθμίσει κατακτημένες με σκληρούς πολυετείς αγώνες, η ηγεσία της πάλαι ποτέ επαναστατικής αριστεράς αρνείται το ριζικό επαναστατικό μετασχηματισμό.

Σε μια εποχή που ο σοσιαλδημοκρατικός ρεφορμισμός ψάχνει αγωνιωδώς να προσδιορίσει τα όρια που τον χωρίζουν από το νεοφιλελευθερισμό , η παραδοσιακή κομμουνιστική αριστερά σχεδόν ταυτίζεται μαζί του κι αντί να ανανεώσει την ταυτότητά της τείνει να γίνει ανώνυμη και να τη χάσει εντελώς. Κι ενώ σήμερα η κοινωνική επανάσταση είναι πιο αναγκαία από ποτέ ενώ η ίδια η σωτηρία της ανθρωπότητας απαιτεί το ξεπέρασμα   του καπιταλισμού, η αριστερά ανακαλύπτει το δήθεν υπερταξικό χαρακτήρα των οικουμενικών προβλημάτων, την συναίνεση και την ταξική  συνεργασία σε εθνικό και διεθνές  επίπεδο, την απασχολεί πως θα βολευτεί μέσα στο σύστημα αντί να την απασχολεί πως θα το ανατρέψει.  

Και πάλι λοιπόν η σχέση μεταρρύθμισης –επανάστασης κεντρικό πρόβλημα . Μόνο που σήμερα εμφανίζεται  πιο οξυμένα από ποτέ. Κι αυτό για τι ο καπιταλισμός  έχει φθάσει σε ένα τέτοιο στάδιο ωρίμανσης, που η παραμονή στο εσωτερικό του κινδυνεύει να συμπαρασύρει στο σάπισμα του τους πάντες.

….. Πριν απ ‘ όλα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι δύο έννοιες της μεταρρύθμισης και της επανάστασης, έχουν διαφορετικό περιεχόμενο. «Οι μεταρρυθμίσεις είναι παραχωρήσεις που παίρνονται από την κυρίαρχη τάξη, ενώ διατηρείται η κυριαρχία της». Ή ακόμα «η μεταρρύθμιση διαφέρει από την επανάσταση με το ότι η εξουσία παραμένει στα χέρια της τάξης των καταπιεστών, που καταπνίγουν την εξέγερση  των καταπιεζόμενων , με παραχωρήσει αποδεκτές για τους καταπιεστές, χωρίς την κατάργηση της εξουσία τους». Οι μεταρρυθμίσεις είναι συνεπώς αλλαγές που δεν αφαιρούν την πολιτική εξουσία  και ειδικότερα τον πυρήνα της, την κρατική εξουσία , από τα χέρια της παλιάς κυρίαρχης τάξης.

Η επανάσταση από τη μεριά της , με την έννοια της κοινωνικής και ταυτόχρονα πολιτικής επανάστασης, σαν κοινωνική ανατροπή που είναι , προϋποθέτει τη διακοπή της γραμμικής εξέλιξης, το ποιοτικό άλμα. Η επανάσταση θίγει την παλιά κοινωνία και την παλιά πολιτική εξουσία ανατρέποντάς τες. «Κάθε επανάσταση διαλύει την παλιά εξουσία και μ’ αυτή την έννοια είναι πολιτική». Η επανάσταση συνεπώς περά από τις μορφές πραγματοποίησης της σημαίνει πέρασμα της πολιτικής εξουσίας στα χέρια μιας τάξης άλλης απ’ αυτήν που κυριαρχούσε πριν την πραγματοποίησή  της.

Στην κάθε περίπτωση λοιπόν, και σε αντίθεση με τη μεταρρύθμιση , η επανάσταση δεν μπορεί παρά να σημαίνει βαθιά κρίση τόσο πολιτική όσο και οικονομική.