.jpg)
Το κυρίαρχο υπόδειγμα αριστεράς στις δύο κύριες εκδοχές του χαρακτηρίζεται καθοριστικά από μια ιδεαλιστική, εγελιανή θεώρηση για το κράτος και την κρατική εξουσία. Όχι μόνο σε ότι αφορά το «σοσιαλιστικό» κράτος αλλά και στον τρόπο που κατανοεί τον ρόλο του αστικού κράτους. Αρκεί μια περιήγηση στα κυρίαρχα ρεύματα που συγκροτούν το αριστερό υπόδειγμα πολιτικής για να στηριχθεί σχετικά εύκολα ο ως άνω ισχυρισμός.
Αν ασχοληθούμε με το ρεύμα του ευρωκομουνισμού θα παρατηρήσουμε πως αν και απεχθάνεται, καταγγέλλει και θεωρεί ανελεύθερο και ολοκληρωτικό το «σοσιαλιστικό» κράτος που οικοδομήθηκε στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, την ίδια στιγμή ως «αντισυστημική» συνιστώσα εντός του καπιταλισμού απαιτεί από το αστικό κράτος, εμβάθυνση του κοινωνικού του ρόλου, βελτίωση των δομών πρόνοιας, ενώ ταυτόχρονα το καλεί να υπηρετήσει τον ιστορικό κοινωνικό του ρόλο αναφορικά με την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Δηλαδή την διατήρηση και εδραίωση της αστικής-καπιταλιστικής συνοχής. Αντιμετωπίζει δηλαδή το κράτος ως Λεβιάθαν, με ιστορική αποστολή την κοινωνική ειρήνη , την σύναψη κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων , την επίλυση των κοινωνικών συγκρούσεων και την διατήρηση μια όσο το δυνατόν πιο «εύρυθμης» κοινωνικής ισορροπίας. Αντίληψη που κατανοεί το κράτος , εκτός της ταξικής πάλης, που υπέρκειται των ταξικών ανταγωνισμών που αποτελεί μια ξεκάθαρα ιδεαλιστική και μεταφυσική οπτική.
Είναι λοιπόν μια αριστερή αντίληψη που αντιλαμβάνεται το κράτος ως αδιασάλευτη, σταθερή πολιτικά και χρονικά οντότητα, που η προβληματική της έγκειται στο τρόπο ή στους τρόπους και μεθόδους διαχείρισης της. Σύμφωνα με την οπτική αυτού του ρεύματος αρκεί να αλλάξει ο διαχειριστής της κρατικής πολιτικής εξουσίας ώστε αυτή να μετατραπεί σε παράγοντα, σε μέσο επίλυσης και γεφύρωσης των κοινωνικό-οικονομικών αντιθέσεων και συγκρούσεων. Δεν είναι σε θέση πολιτικά και ιδεολογικά αυτό το υπόδειγμα αριστεράς να αντιληφθεί ότι το κράτος αποτελεί κυρίαρχο βραχίονα της αστικής πολιτικής και του καπιταλιστικού οικονομικού μοντέλου και μόνο η κατάληψη και η συντριβή του από την εργατική τάξη ανοίγει το δρόμο ώστε αυτό το κράτος που θα προκύψει να δώσει απάντηση στις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας, όντας ταυτόχρονα όπλο στα χέρια της εξεγερμένης τάξης για την καταστροφή της αστικής τάξης που θα αποχωρεί από την ιστορία, αλλά θα συνεχίσει να παλεύει για την επιβίωση της. Ωστόσο ούτε αυτό το κράτος αποτελεί τη τελική λύση , την οριστική απάντηση στο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό ζήτημα.
Η λύση ο δρόμος προς την καθολική κομμουνιστική ελευθερία περνά μέσα από ένα εργατικό κράτος έτσι δομημένο, έτσι συγκροτημένο που ο μαρασμός του, η μη χρησιμότητά του και η συνεπαγόμενη «αποχώρησή» του από το προσκήνιο της ιστορίας, να αποτελεί έναν από τους όρους που θα καταστήσουν πραγματικότητα της συλλογική και ατομική κοινωνική ελευθερία. Δεν έχει σχέση ο μαρξισμός με μια καπιταλιστική αστική, ιδεαλιστική αντίληψη που θεωρεί το κράτος ως διαχρονική δεσπόζουσα παράμετρο που θα βρίσκεται πάντα στο κέντρο της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής, ως παράγοντας διατήρησης και διαιώνισης της όποιας τάξης. Ο μαρξισμός είναι εξελικτική κοσμοθεωρία και δεν έχει σχέση, ποτέ δεν είχε, με την μηχανιστική αντικατάσταση ενός παλιού συστήματος από ένα καινούργιο.
Η δεύτερη εκδοχή αριστεράς είναι αυτή που είναι σε θέση να αντιληφθεί τον κεντρικό πολιτικό, οικονομικό και ιδεολογικό ρόλο που διαδραματίζει το αστικό κράτος, για αυτό και δεν επαιτεί από αυτό το κράτος, πρόνοια, κοινωνικές δομές και κοινωνική ευαισθησία. Αντιλαμβανόμενη ότι ακόμη και όταν αυτές οι κοινωνικές δομές, εμφανιστήκαν με την εκδοχή του κράτους πρόνοιας ήταν προϊόν των συνολικών κοινωνικών και πολιτικών αγώνων με επίκεντρο το κοινωνικό ζήτημα ως απόρροια της αντίθεση καπιταλιστών- εργατών και όχι ως κρατικό δώρο αποτέλεσμα αριστερών αιτημάτων. Ωστόσο αυτό το υπόδειγμα αριστεράς ενώ δείχνει να κατανοεί τον ουσιαστικό ρόλο του αστικού κράτους, προχωρά σε μια ιδεαλιστική, εγελιανή καθαγίαση του σοσιαλιστικού κράτους μη κατανοώντας ότι η απάντηση απέναντι στον αστικό ολοκληρωτισμό, στην καταπίεση του αστικού κράτους δεν είναι το σοσιαλιστικό εργατικό κράτος. Αλλά το εργατικό κράτος που θα προετοιμάζει την κατάργηση του, γιατί αυτή η κατάργηση, δηλαδή η μη αναγκαιότητα ύπαρξης μια καταπιεστικής κρατικής οντότητας , αποτελεί μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την κομμουνιστική απελευθέρωση. Την κομμουνιστική απελευθέρωση, την καθολική ελευθερία κομίζει ο μαρξισμός στην ανθρώπινη ιστορία και όχι φυσικά την αντικατάσταση μιας καταπιεστικής εξουσίας από μια άλλη διαφορετικά καταπιεστική εξουσία, αλλά καταπιεστική επίσης. Η αστική εξουσία και η έκφραση αυτής και μέσω του αστικού κράτους είναι το κοινωνικό και πολιτικό πέρας της ανθρώπινης ιστορίας. Η εργατική εξουσία και το εργατικό κράτος αποτελούν την προϋπόθεση για το τέλος κάθε καταπίεσης, για την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας.
Δεν χρειαζόμαστε μια αριστερά στην διττή εκδοχή που παρουσιάστηκε, έρμαιο, και δέσμια μιας ιδεαλιστικής κρατικής αντίληψης για τον μαρξισμό που ο ορίζοντάς της φθάνει είτε ως την βελτίωση του αστικού κράτους είτε ως την αντικατάσταση αυτού από ένα εργατικό κράτος. Χρειαζόμαστε μια αριστερά που να εκφράσει, και να πραγματώσει μαζί με την εργατική τάξη και ως σάρκα από την σάρκα αυτής της τάξης, την απελευθερωτική ορμή το απελευθερωτικό πρόταγμα του μαρξισμού. Που περνάει μέσα από την συντριβή του αστικού κράτους και την κατάλυση του εργατικού κράτους από τους ίδιους του δημιουργούς του : Τους εργάτες.
Φίλε traverso, διάβασα πολύ προσεκτικά το κείμενο. Γράφεις:
"Η δεύτερη εκδοχή αριστεράς είναι αυτή που είναι σε θέση να αντιληφθεί τον κεντρικό πολιτικό, οικονομικό και ιδεολογικό ρόλο που διαδραματίζει το αστικό κράτος, για αυτό και δεν επαιτεί από αυτό το κράτος, πρόνοια, κοινωνικές δομές και κοινωνική ευαισθησία."
Μπορείς να επιχειρηματολογήσεις πάνω σε αυτό με κάποια στοιχεία;
Μονάχα μια ματιά στο διεκδικητικό πλαίσιο του ΠΑΜΕ σε πείθει για το αντίθετο:
(ένα κομμάτι παραθέτω μόνο)
Απλοποίηση των προϋποθέσεων για τη χορήγηση του επιδόματος ανεργίας, επέκτασή του σε μικρούς επαγγελματίες και εμπόρους που έκλεισαν οι επιχειρήσεις τους. Δε θα επιτρέψουμε τη μείωση και αυτών ακόμη των πενιχρών επιδομάτων.
Καμιά μείωση των δικαιούχων του επιδόματος ανεργίας. Επιδότηση ανεργίας για όλους τους ανέργους μέχρι να βρουν δουλειά.
Πλήρη, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με ανανέωση των βιβλιαρίων του ΙΚΑ και των άλλων Ταμείων, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Η κάλυψη να είναι από το κράτος με χρηματοδότηση 100%, συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειών τους.
Μείωση 30% των τιμολογίων των πρώην ΔΕΚΟ με παράλληλη απαγόρευση της διακοπής παροχής νερού, ρεύματος και σταθερού τηλεφώνου.
Χορήγηση δωρεάν κάρτας απεριόριστων διαδρομών στις αστικές συγκοινωνίες.
Ο χρόνος ανεργίας να υπολογίζεται ως συντάξιμος χρόνος ασφάλισης.
Διαγραφή χρεών από τόκους και πάγωμα αποπληρωμής δανείων για όσο καιρό κάποιος είναι άνεργος, για φτωχούς αγρότες, με παράλληλη κατάργηση κατασχέσεων κάθε μορφής ιδιοκτησίας (σπίτι, αγροτική εκμετάλλευση, κλπ.).
Επιδότηση ενοικίου στο 100% της αξίας του.
Κρατική αγορά, συγκέντρωση και διάθεση τροφίμων σε ανέργους και χαμηλοσυνταξιούχους.
Δημιουργία κρατικών πρατηρίων για ανάγκες ένδυσης, υπόδησης, ατομικής υγιεινής σε τιμές κόστους.
Δωρεάν παροχή πακέτου απαραίτητων σχολικών ειδών για τα παιδιά των ανέργων.
Πλήρη κάλυψη του κόστους των σπουδών για φοιτητές που οι γονείς τους είναι άνεργοι, ξεκληρισμένοι αγρότες.
Καμία απόλυση συμβασιούχων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Να γίνονται δεκτά όλα τα παιδιά των ανέργων στους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Τα παιδιά των ανέργων να σπουδάζουν στον τόπο κατοικίας τους.
Προσλήψεις στους τομείς Υγείας, Πρόνοιας, Εκπαίδευσης και σε άλλα έργα κοινωνικών υποδομών για μείωση της ανεργίας και κάλυψη των μεγάλων κενών που υπάρχουν.
Στα παραπάνω αιτήματα περιλαμβάνονται και όσοι εργάζονται περιστασιακά, εργαζόμενοι με μερική απασχόληση και όσοι ανήκουν σε αυτό που λέμε εκ περιτροπής εργασία, για το διάστημα που δεν εργάζονται, καθώς και αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες που έχουν αποδεδειγμένα καταστραφεί ή το εισόδημά τους βρίσκεται σε εξευτελιστικό επίπεδο.
Προστασία του βιοτικού επιπέδου εργαζομένων, συνταξιούχων και άλλων λαϊκών στρωμάτων
Διασφάλιση των ΣΣΕ (Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας) ανά κλάδο. Κατάργηση του νόμου 3899 που υπονομεύει τις κλαδικές συμβάσεις με στόχο τη μείωση των μισθών και των δικαιωμάτων.
Κατάργηση ελαστικών εργασιακών σχέσεων.
Κατώτερος μισθός 1.400ευρώ.
Κατώτερη σύνταξη 1.120 ευρώ.
Επίδομα ανεργίας 1.120 ευρώ για όλο το χρονικό διάστημα της ανεργίας.
Άμεση κατάργηση του Προεδρικού Διατάγματος για εργασιακές σχέσεις, ΣΣΕ, αποζημιώσεις απόλυσης, μαθητεία.
Καμία εξαίρεση από τη λίστα των ΒΑΕ (Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα) και ένταξη νέων επαγγελμάτων.
Απαγόρευση ανατιμήσεων σε όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες.
Επίδομα θέρμανσης για όσους έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μέχρι 40.000 ευρώ.
Μείωση 10% των ασφαλιστικών εισφορών των ΕΒΕ, με παράλληλη παύση των διώξεων για οφειλές. Άτοκη χρηματοδότηση σε όλη τη διάρκεια της κρίσης. Κατάργηση των εισφορών για Υγεία και περίθαλψη.
Κατάργηση εισφορών των φτωχών αγροτών για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Δωρεάν εισιτήρια για εργαζόμενους, συνταξιούχους, φτωχούς αγρότες και αυτοαπασχολούμενους στις αστικές συγκοινωνίες από τις 6πμ μέχρι τις 8πμ. Με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μέχρι 40.000 ευρώ να στοιχίζει η κάρτα απεριόριστών διαδρομών 15 ευρώ.
Μείωση 50% των εισιτηρίων για τοπικές και υπεραστικές συγκοινωνίες.
Μείωση 50% για ακτοπλοϊκά εισιτήρια.
Κατάργηση διοδίων.
Αν το ΠΑΜΕ βάζει αυτά τα αιτήματα ως επαιτεία από το αστικό κράτος τότε προφανώς και εμπίπτει στην πρώτη «κατηγορία» αριστεράς.
Βέβαια για αυτό θα ήταν βοηθητικό να συνεισφέρουν σύντροφοι από το ΠΑΜΕ, ώστε να ανοίξει η συζήτηση.
Δεν θεωρώ ωστόσο σε ότι με αφορά, ότι από το ΠΑΜΕ τα αιτήματα μπαίνουν με αυτόν τον τρόπο, ούτε θεωρώ ότι βασικό πρόβλημα αυτού του ρεύματος είναι οι αυταπάτες του σε σχέση με το αστικό κράτος και τα όρια ελαστικότητάς του.
Το πρόβλημά του έγκειται στην εγγενή αδυναμία ιστορικά αυτού του ρεύματος να κατανοήσει ότι η κομμουνιστική προοπτική και η μαρξιστική θεώρηση δεν αποτελούν μια διαφορετική «συστημική» απάντηση στο αστικό σύστημα αλλά μια συνολική αντισυστημική απάντηση σε κάθε σύστημα καταπίεσης που είναι ανάγκη να υπάρχει και να προβάλλεται από τώρα σε κάθε αίτημα οικονομικό ή πολιτικό , σε κάθε αγώνα , σε κάθε μέτωπο και πολιτική μάχη. Από αυτή την άποψη, υφίστανται ξεκάθαρες ποιοτικές διαφορές ανάμεσα στο κομμουνιστικό ρεύμα του ρεφορμισμού και στο ρεύμα της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας απότοκο μιας ευρωκομμουνιστικής (αποτυχημένης) ανάγνωσης του μαρξισμού.
Όπως και να χει αφού θέτεις έτσι το ζήτημα εκτιμώ ότι, η μη επαιτεία από το αστικό κράτος μέτρων κοινωνικής πρόνοιας, δεν σημαίνει ότι πρέπει να οδηγηθούμε στην εξαφάνιση των πολιτικοοικονομικών αιτημάτων που αποτελούν οργανική πλευρά μιας επαναστατικής στρατηγικής που έχει στο κέντρο της την εργατική εξουσία.
Το βασικό επίδικο της συζήτησης κατά την γνώμη μου είναι αν η θεώρηση του μαρξισμού μονοδιάστατα ως «κρατικού μοντέλου κοινωνικής διαχείρισης» οδηγεί μέσα στον καπιταλισμό σε σοσιαλδημοκρατικό ρεφορμισμό και μετά από μια ενδεχόμενη επανάσταση σε καπιταλιστική παλινόρθωση. Κατά την γνώμη μου ναι. Ωστόσο η συζήτηση είναι ανοικτή σε απόψεις.
Ακόμη κι έτσι να είναι, και με όλη τη καλή διάθεση να συμφωνήσω ακόμη και στο ζήτημα των αιτημάτων, υπάρχει άλλου τύπου αντίληψη και στις δύο αυτές αριστερές από το "κρατικού μοντέλου κοινωνικής διαχείρισης";
Νομίζω ότι και οι δύο δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας στο ζήτημα.
αντωνη έχω δημοσιεύσει την ανάλυση σου.Μια πολύ στοχευμένη ανάγνωση του ζητήματος απο μέρους σου. Ευχαριστώ για την συμβολή
Φίλε avanti , δυστυχώς τώρα μπόρεσα να απαντήσω.
θεωρώ ότι δεν μπορεί να ταυτισθούν γενικά και στο ζήτημα του κράτους ο κομμουνιστικός ρεφορμισμός και η αριστερή σοσιαλδημοκρατία. Διαφορετικά θεωρούμε ότι πρόκειται για το ίδιο ρεύμα που δεν ισχύει.
Το ορθόδοξο,τριτοδιεθνιστικό ρεύμα στην ελλάδα τουλάχιστον, μιλάει έστω στρεβλά για εργατική εξουσία και έξοδο απο την ΕΕ και δεν θέτει στο κέντρο της πολιτικής συζήτησης το δημόσιο χρέος, αλλά τις εργατικές ανάγκες κτλ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτό το ρεύμα είναι στο απυρόβλητο. Το αντίθετο. Ωστόσο η κάθε πολεμική και η κάθε αντιπαράθεση πρέπει να γίνεται για τους σωστούς λόγους ώστε να συμβάλλουμε όσο μπορούμε στην ανάδειξη μιας επαναστατικής εργατικής πρότασης.
Ο ρεφορμισμός γενικά έχει εκλεκτικές συγγένειες , ωστόσο η φυσιογνωμία ενός ρεφορμιστικού σοσιαλδημοκρατικού ρεύματος και ενός τριτοδιεθνιστικού ρεφορμιστικού διαφέρουν τόσο στην πολιτική πρόταση, στην πολιτική πρακτική αλλά κυρίως σε ότι αφορά στην σχέση τους με την εργατική τάξη.