Η κρίση και η δουλειά του αριστερού οικονομολόγου

Πηγή : Praxis

Traverso Rossa : Η ενότητα επαναστατικής θεωρίας και επαναστατικής πολιτικής πράξης αποτελεί το αναγκαίο ζητούμενο σε μια περίοδο, που η διάσπαση θεωριας και πολιτικής,  έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση είτε ενός αριστερού θεωρητικισμού που ίπταται μην λαμβάνοντας υπόψη τους όρους της ταξικής πάλης, είτε ενός αγοραίου εκλεκτικισμού που τσιμπολογά τσιτάτα των κλασσικών κυρίως, ώστε να θεωρητικοποιηθεί τόσο η απουσία απο την ταξική πάλη όσο και η ρεφορμιστική σοσιαλδημοκρατική στοίχιση, ώστε με κάθε τρόπο να αποφευχθεί η ολιστική αντιπαράθεση σε θεωρητικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο με την αστική πολτική και τους εκφραστές της.

Σχόλιο Praxis: Ένα επίκαιρο απόσπασμα, ιδαίτερα σήμερα που στην αριστερά πληθαίνουν οι συκοφάντες του σοσιαλισμού (δηλαδή όσοι τον περιγράφουν ως "δευτέρα παρουσία"), οι αρχιστράτηγοι της δήθεν ρεαλιστικής τακτικής (δηλαδή της υποταγής στον ευρωπαικό ιμπεριαλισμό και την εγχώρια αστική τάξη) και οι αριστεροί σεισμολόγοι των ανύπαρκτων "ρωγμών" του καπιταλιστικού συστήματος που θέλουν να βάλουν τον κόσμο της εργασίας κάτω απο ξένες σημαίες. Οι έντονοι χαρακτήρες στο κείμενο είναι δικοί μας.

Η κρίση και η δουλειά του αριστερού οικονομολόγου





......Προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:




1ον: Η κρίση είναι και κρίση των οικονομικών του κράτους. Και μόνο του αυτό το γεγονός σημαίνει ότι

2ον: η δυνατότητα μιας κρατικής πολιτικής υπέρβασης της κρίσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

3ον: Ήδη το ερώτημα για την ύπαρξη της δυνατότητας μιας κρατικής πολιτικής υπέρβασης της κρίσης υποβάλλει την αντίληψη ότι η κρίση είναι κατ' αρχήν δυνατόν να ξεπεραστεί. Ωστόσο η αντίληψη αυτή δεν έχει κανένα έρεισμα. Φαίνεται ορθή μόνον επειδή φαίνεται αυτονόητη. Και είναι αυτονόητη μόνον επειδή ανταποκρίνεται στην αντίληψη της αστικής κοινωνίας ως «ορθολογιστικής κοινωνίας», για τον κόσμο ως συνοχή μέσων και σκοπών. Ωστόσο ορθότερο είναι μάλλον, ότι η κρίση είναι, όσο αφορά τις δυνατότητες ξεπεράσματος της, κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, π.χ. σαν τη βροχή πράγμα που δεν θα πρέπει να είναι τελείως άγνωστο στους φορείς της οικονομικής πολιτικής.

4ον: Αν έτσι έχει το πράγμα, τότε τα κρατικά μέτρα σταθεροποίσης της οικονομίας είναι, ανεξάρτητα από τους ρητούς στόχους τους, μέτρα που δεν αποσκοπούν στο ξεπέρασμα της κρίσης, αλλά στην απάλυνση των επιπτώσεων της στο ίδιο το κράτος και σ' ορισμένες κοινωνικές τάξεις. Ακριβώς όπως το άνοιγμα μιας ομπρέλας δεν αποσκοπεί στο σταμάτημα της βροχής, αλλά στην προφύλαξη αυτού, πάνω από το κεφάλι του οποίου ανοίχθηκε, από την βροχή. Και φυσικά όχι μόνον δεν αποσκοπεί στο σταμάτημα της βροχής, αλλά και το τελευταίο, όταν επέλθει, δεν είναι ποτέ συνέπεια του. Συνέπειά του είναι όμως συχνά ότι κάποιος δεν βράχηκε τόσο πολύ από την βροχή.

5ον: θα 'πρεπε λοιπόν να διερευνηθεί ακριβέστερα το κατά πόσον έχουν τα κρατικά μέτρα τη δυνατότητα, παρότι δεν είναι ούτε υποκειμενικά μέτρα κατά της κρίσης ευγένει, να είναι μέτρα κατά των επιπτώσεων της κρίσης στους καπιταλιστές και στο ίδιο το κράτος.

6ον: Επίσης θα πρέπει να διερευνηθεί, μήπως η καλλιέργεια και προαγωγή των αντιλήψεων, ότι τα οικονομικά μέτρα του κράτους είναι μέτρα κατά της κρίσης ευγένει, δεν είναι παρά ιδεολογική συγκάλυψη του γεγονότος ότι τα μέτρα αυτά έχουν άλλους σκοπούς και συγκεκριμένα αυτούς που προαναφέραμε.

7ον: Τέλος θα πρέπει ακόμη να εξετασθεί η πιθανότητα, οι προτάσεις κεϋνεσιανικής οικονομικής πολιτικής αριστερών οικονομολόγων είτε να μην αποσκοπούν στην πραγματικότητα στο ξεπέρασμα της κρίσης ευγένει, αλλά στην απάλυνση των επιπτώσεων της κρίσης στους μισθωτούς εργαζόμενους, είτε ν' αποσκοπούν πράγματι στο ξεπέρασμα της κρίσης ευγένει, οπότε όμως βασίζονται σε αυταπάτες όσο αφορά τόσο το χαρακτήρα και τις προθέσεις όσο και τις αντικειμενικές δυνατότητες του κράτους, όπως καθορίζονται από τους όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής.






Μετά απο όλα αυτά τίθεται το αφελές ερώτημα: και ο αριστερός οικονομολόγος τι έχει να προτείνει στους οικονομικούς φορείς για το ξεπέρασμα της κρίσης;


Η απάντηση είναι φυσικά: απολύτως τίποτα.


Η, διαφορετικά ειπωμένο: οι φορείς της οικονομικής πολιτικής δεν μπορούν να είναι και δεν είναι αποδέκτες προτάσεων αριστερών οικονομολόγων (1).


Η μόνη πρόταση την οποία μπορεί να κάνει ένας αριστερός οικονομολόγος εν όψει των οικονομικών κρίσεων (και αυτήν βέβαια όχι στους φορείς της οικονομικής πολιτικής), είναι η πρόταση της ριζικής ανατροπής της κρατούσης και της εγκαθίδρυσης μιας νέας κοινωνικής τάξης πραγμάτων, στην οποία οι οικονομικές κρίσεις, όποιες αιτίες κι αν έχουν, δεν θα σημαίνουν πλέον ότι σημαίνουν σήμερα για τους εργαζόμενους.


Δουλειά του αριστερού οικονομολόγου δεν μπορεί να είναι να προτείνει στους φορείς της οικονομικής πολιτικής μέτρα για το ξεπέρασμα της κρίσης εν γένει η μέτρα για την απάλυνση των επιπτώσεων της κρίσης στους μισθωτούς εργαζόμενους.


Διότι τότε όχι μόνο ματαιοπονεί, αφού κανείς δεν πρόκειται να λάβη υπόψη τις προτάσεις του αλλά και προάγει τη μη ανταποκρινόμενη στα πράγματα εντύπωση ότι υπάρχουν μέτρα για το ξεπέρασμα της κρίσης εν γένει και ότι υπάρχουν καπιταλιστικές κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να δεχτούν προτάσεις για την απάλυνση των επιπτώσεων της κρίσης στους μισθωτούς εργαζόμενους.


Δουλειά του είναι όχι να προτείνει τέτοια μέτρα, αλλά να δείχνει ότι τέτοια ακριβώς μέτρα δεν μπορούν να ληφθούν και δεν λαμβάνονται, επειδή αντίκεινται στην κρατούσα τάξη πραγμάτων.


Δουλειά του είναι όχι να δείχνει ότι τα μέτρα των καπιταλιστικών κυβερνήσεων εν γένει ανεπαρκή η εσφαλμένα, αλλά να κρίνει την επάρκεια και την ορθότητα των ίδιων αυτών μέτρων σε αναφορά πρός τους πραγματικούς αλλά μη δεδηλωμένους στόχους των, να δείχνει δηλαδή ότι είναι μέτρα όχι για το ξεπέρασμα της κρίσης εν γένει αλλά για την απάλυνση των επιπτώσεων της κρίσης στους καπιταλιστές και στο καπιταλιστικό κράτος.


Και τέλος το ερώτημα: πώς θα ξεπερνά τις οικονομικές κρίσεις το σοσιαλιστικό κράτος; Ακριβώς όπως και το καπιταλιστικό: απαλύνοντας τις συνέπειες τους για αυτούς, τα συμφέροντα των οποίων εκφράζει.




Σημειώσεις:

1) Πολλά βέβαια θα είχαν να προτείνουν αριστεροί οικονομολόγοι σε εργατικά κόμματα και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις των μισθωτών εργαζομένων, για την πολιτική τους σε περιόδους οικονομικής κρίσης.




Απόσπασμα απο το κείμενο του Γιώργου Σταμάτη-Η κρατική διαχείρηση της οικονομικής κρίσης, που υπάρχει στο Οικονομική κρίση και κρατική πολιτική-εκδόσεις Κριτική (1990), σελ 11-34