Το οικονομικό σύστημα των ΗΠΑ στηρίζεται σε κινούμενη άμμο

Εάν κάτι υπολογίζεται ότι προκαλεί απελπισία σχετικά με τις προοπτικές να καταστεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα ασφαλέστερο, αυτό είναι η αποτυχία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να δαμάσει τα $ 2,6 tn της χρηματαγοράς των ΗΠΑ στον κλάδο των αμοιβαίων κεφαλαίων. Η Mary Schapiro, η πρόεδρος της SEC (κεφαλαιαγοράς), έχει δοκιμάσει το καλύτερό της, αλλά την περασμένη εβδομάδα συνάντησε εμπόδια.

Το διακύβευμα είναι τόσο υψηλό ώστε η μεταρρύθμιση πρέπει τώρα να γίνει από τα χέρια των επιτρόπων της SEC, οι οποίοι έχουν αποδείξει ότι μπορούν να είναι μοιραία ευπαθείς στα λόμπι της βιομηχανίας, και υπό την ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και της Federal Reserve. Αν δεν γίνει αυτό, οι διεθνείς ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να περιορίσουν την εξάρτηση των τραπεζών από αυτά τα σαθρά θεμέλια.

Ποιες είναι οι πιθανότητες για τις άλλες αρχές των ΗΠΑ να επιτύχουν εκεί όπου η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει αποτύχει; Δυστυχώς περιορισμένες, δεδομένου του δηλητηριώδους κλίματος στην Ουάσιγκτον, της οξύτητα για το νόμο Dodd-Frank και τις προεδρικές εκλογές. Αυτά διαμορφώνουν αποκαρδιωτικά εμπόδια στη μεταρρύθμιση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος, εκ των οποίων τα κεφάλαια της αγοράς χρήματος αποτελούν ένα από τα παλαιότερα μέρη της.

Η μεταρρύθμιση των αμοιβαίων κεφαλαίων της χρηματαγοράς θα έπρεπε να είναι μια υπόθεση «άνοιξε-κλείσε», λαμβανομένων υπόψη των γεγονότων του 2008. Τα πρώτα στοιχεία της δυσφορίας που προκλήθηκαν από την κατάρρευση της Lehman Brothers ήταν όταν το ταμείο Reserve Primary "έσπασε το δολάριο" επειδή κατείχε $ 785 εκατ. τίτλων της Lehman. Αυτό οδήγησε σε μια ταχεία πορεία τις καταθέσεις του και προκάλεσε επίσημη παρέμβαση για να σταματήσει η ανατροπή των άλλων κεφαλαίων.

Όπως παρατήρησε η κ. Schapiro τον Ιούνιο, «δεν γνωρίζουμε ποιες θα ήταν οι πλήρεις συνέπειες της ανεξέλεγκτης λειτουργίας για τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς", αλλά είναι ασφαλές να πούμε: δεν θα ήταν καλές. Τα κεφάλαια, που εγκαθιδρύθηκαν στη δεκαετία του 1970 ως ανταγωνιστές για τις τράπεζες, έχουν γίνει ένας από τους πρωταρχικούς βραχυπρόθεσμους μηχανισμούς χρηματοδότησης και για τις αμερικανικές και για τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Οι αντίπαλοι στηρίζονται ο ένας στον άλλο με δυνητικά ασταθείς τρόπους. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ υπολογίζει ότι 105 αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς με το σύνολο του ενεργητικού των $ 1TN θα μπορούσαν να αποτύχουν με τον ίδιο τρόπο όπως το Reserve Primary αν οποιοσδήποτε από τους 20 κορυφαίους αντισυμβαλλόμενούς τους δήλωνε αδυναμία πληρωμής. Στους τελευταίους περιλαμβάνονται πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες - 30 τοις εκατό των στοιχείων του ενεργητικού των αμοιβαίων κεφαλαίων χρηματαγοράς αποτελεί το πρωταρχικό ευρωπαϊκό χρέος των τραπεζών.

Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος μιας νέας κρίσης, με ευάλωτες τράπεζες που αποστραγγίζουν τη χρηματοδότηση, παραμένει. Η παλιομοδίτικη τραπεζική αποχή (bank run), με τους καταθέτες να βρίσκονται σε παράταξη έξω από τις τράπεζες για την ανάληψη μετρητών, έχει επικαιροποιηθεί ώστε οι εταιρικοί ταμίες να συνδέουν τα χρήματα με τα χρήματα αμοιβαίων κεφαλαίων στον παραμικρό υπαινιγμό παρόμοιου προβλήματος.

Η δομή των πόρων τους κάνει ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ένα bank run. Χρησιμοποιούνται από τους ταμίες και τους επενδυτές για να «σταθμεύσουν» βραχυπρόθεσμα τα μετρητά τους, με τη σιγουριά ότι οι καταθέσεις τους δεν θα χάσουν την αξία τους. Ο Paul Tucker, ο αναπληρωτής διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, τις έχει αποκαλέσει «στενές τράπεζες, σε ρούχα αμοιβαίων κεφαλαίων".

Τα κεφάλαια αυτά ξεκίνησαν αφού οι ρυθμιστικές αρχές υπερέβησαν τα επιτόκια που οι τράπεζες θα μπορούσαν να προσφέρουν στους καταθέτες. Η δομή του αμοιβαίου κεφαλαίου απέφυγε αυτά τα όρια και προσέφερε στους επενδυτές υψηλότερες αποδόσεις με σχετικά χαμηλό κίνδυνο δεδομένου ότι τα κεφάλαια έπρεπε μόνο να επενδυθούν σε μικρής διάρκειας και υψηλής ποιότητας στοιχεία ενεργητικού.

Αυξήθηκαν γρήγορα, με αιχμή τα $ 3.8tn το 2008, αφού η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποφάσισε το 1983 να τους αφήσει να καθορίσουν την καθαρή αξία του ενεργητικού τους σε $ 1 ανά μετοχή με πτώση του περιθωρίου κέρδους της αγοράς. Θα μπορούσαν να προσφέρουν μια τραπεζική –τρόπον τινά- εγγύηση στους καταθέτες ότι τα μετρητά τους, θα επιστραφούν στο ακέραιο, με τους τόκους.

Οι χρεωκοπίες ή οι υποβαθμίσεις των στοιχείων ενεργητικού μερικές φορές απείλησαν να κάνουν τα κεφάλαια να κατέβουν κάτω από το 1 δολλάριο – ώστε να είναι αδύνατο να διατηρήσουν το $ 1 σταθερής αξίας και να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε απορροή κεφαλαίων. Ωστόσο, με εξαίρεση μια μικρή περίπτωση, οι εταιρείες επενδύσεων που τους χρηματοδοτούσαν παρενέβησαν για να τους στηρίξουν.

Η αποτυχία του 2008 εξέθεσε τη βασική αδυναμία. Αν ο γονέας δεν μπορεί, ή δεν θα στηρίξει ένα προβληματικό ταμείο, οι επενδυτές του έχουν ένα κίνητρο για να πάρουν τα χρήματά τους έξω γρήγορα, πυροδοτώντας πανικό που μπορεί εύκολα να εξαπλωθεί. "Είναι σαν ένα τραπεζικό σύστημα χωρίς κεφάλαιο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί [ένα bank run] δεν θα συμβεί ξανά», λέει ο Gary Gorton του Πανεπιστημίου Yale.

Η κ. Schapiro θέλει να επιβάλει μέτρα διασφάλισης, προσφέροντας στα κεφάλαια μια επιλογή. Θα μπορούσαν είτε να γίνουν περισσότερο σαν τα επενδυτικά κεφάλαια, επιτρέποντας καθαρή αξία του ενεργητικού τους να είναι διαθέσιμη, ή περισσότερο, όπως οι τράπεζες, αυξάνοντας τη ρύθμιση του κεφαλαίου. Θα μπορούσαν επίσης να περιορίσουν τις εξαγορές των μετρητών σε περιόδους πανικού.

Καμία επιλογή δε φαίνεται παράλογη σε μένα - δεν θα εξαλείψει κάθε πιθανό πρόβλημα, απλώς θα το καταστήσει λιγότερο πιθανό - αλλά η βιομηχανία ανταποκρίθηκε με παραφουσκωμένες ρητορείες για διώξεις. «Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν σχεδιαστεί για την εξάλειψη των αμοιβαίων κεφαλαίων χρήματος, όπως τα ξέρουμε», παραπονέθηκε ο Christopher Donahue, πρόεδρος της Federated Investors.

Τα κεφάλαια, που διασώθηκαν στην κρίση από το Δημόσιο και εγγυώνται καθαρή αξία του ενεργητικού τους και τη χρηματοδότηση των τραπεζών για την αγορά εμπορικών χρεογράφων τους, ισχυρίζονται -όπως η Goldman Sachs- ότι δεν έχουν ζητήσει να διασωθούν. Ήταν ουσιαστικά οι παρευρισκόμενοι σε ένα οικονομικό πανικό σε άλλα μέρη, επιμένουν.

Αυτό το ξαναγράψιμο της ιστορίας ήταν αρκετό για να αμφιταλαντευθούν οι ψήφοι των τριών SEC Επιτρόπων και να μπλοκαριστεί η προσπάθεια της κ. Schapiro, με τη δικαιολογία ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος που πρέπει να αφιερωθεί στην έρευνα. Η μόνη ελπίδα βρίσκεται στο Συμβούλιο Εποπτείας Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, υπό την προεδρία της επιτροπής των ρυθμιστικών αρχών του Υπουργείου Οικονομικών που συστάθηκε με το νόμο Dodd-Frank για την επίβλεψη των συστημικών κινδύνων.

Αρκετοί διοικητές της Fed υποστηρίζουν την περίπτωση για τη μεταρρύθμιση του ταμείου κεφαλαίων της χρηματαγοράς, γι 'αυτό πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσον η FSΟC είναι απλώς μία διακεκριμένη ομάδα συζήτησης ή θα αντικαταστήσει την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Εάν δεν ενεργήσει, αναφέρει ο κ. Tucker, οι εποπτικές αρχές θα πρέπει να περιορίσουν την ποσότητα των βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων που οι ευρωπαϊκές και διεθνείς τράπεζες μπορούν να πάρουν από τις «επιπόλαιες πηγές» όπως είναι τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς.

Μετά το σκάνδαλο Libor, στο οποίο ο κ.Tucker έπαιξε κάποιο ρόλο, θα είναι ένας λιτός τρόπος για να πυροδοτηθούν οι διατλαντικές οικονομικές εντάσεις. Η απουσία σωστών δράσεων στις ΗΠΑ, πάντως, θα ήταν επίσης μια καλή ιδέα.

Πηγή : Sofokleοus10