Ο ασιατικός τρόπος παραγωγής και οι ιστορικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του κεφαλαίου

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Ernest Mandel με τίτλο La Formation de la Pansee Economique de Karl Marx που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα γαλλικά το 1967 από τις εκδόσεις Fr. Maspero [Το έργο κυκλοφόρησε και σε ελληνική μετάφραση (με πολλά προβλήματα) ως Ερνέστ Μαντέλ, Γένεση και Εξέλιξη των Οικονομικών θεωριών του Κάρλ Μάρξ, μτφ. Σταύρου Καμπουρίδη, εκδ. Σ. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1975]. Το έργο μεταφράστηκε στα αγγλικά ως The Rormation of the Economic Thought of Karl Marx (Monthly Review Press, New York/London 1971). Η παρούσα μετάφραση έγινε από την παραπάνω αγγλική έκδοση.

Οι λόγοι που μας έκαναν να προχωρήσουμε σε μια νέα μετάφραση και δημοσίευση του κειμένου είναι οι εξής:

i) Το γεγονός ότι η μαρξιστική έννοια του ασιατικού τρόπου παραγωγήςδεν έχει συζητηθεί ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αν και η ερμηνευτική της αποτελεσματικότητα ως μέσου για τη μελέτη και κατανόηση προκαπιταλιστικών κοινωνικών σχηματισμών είναι ευρύτερα αποδεκτή μεταξύ πολλών μαρξιστών σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η διαπίστωση αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η έννοια αυτή θα μπορούσε, ίσως, να οδηγήσει την έρευνα σε ενδιαφέροντα μονοπάτια αν γινόταν προσπάθεια χρησιμοποίησής της για την ανάλυση του κοινωνικού σχηματισμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κατά την πριν τον 19ο αιώνα περίοδο. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανάλυση απ’ αυτή τη σκοπιά έγινε από τον γνωστό τούρκο μαρξιστή ιστορικό Sencer Divtcioglu στο άρθρο του με τίτλο «Modele economique de la societe ottomane (les XVIe et XVe siecles)» που δημοσιεύτηκε στο La Pensee, τεύχος 144, Απρίλιος 1969, σ. 41-60 (ελληνική μετάφραση του Σπ. Ασδραχά στον συλλογικό τόμο, Η οικονομική δομή των βαλκανικών χωρών στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, Μέλισσα, Αθήνα 1979, σελ.114-131). Ωστόσο μια τόσο ενδιαφέρουσα ιδέα δεν προσέχθηκε όσο ίσως θα της άξιζε από τους περισσότερους έλληνες μελετητές. [Οι μόνες εξαιρέσεις που έχουμε υπόψη μας είναι των Θόδωρου Σταυρόπουλου,Ιστορική ανάλυση του αγροτικού ζητήματος στην Ελλάδα, εκδ. Νέα Σύνορα, Αθήνα 1979, τόμος Α΄, σσ. 175-450, Γιάννη Μηλιού, Ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός. Από τον επεκτατισμό στην καπιταλιστική ανάπτυξη,εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1988, σσ. 165-172 και τελευταία του Λύσανδρου Παπανικολάου, Από την βυζαντινή στη νεοελληνική κοινότητα. Εσωτερική ιστορία της τουρκοκρατίας στην Ελλάδα, εκδ. Διογένης, Αθήνα

συνεχίστε # MARXISM