"Κόκκινα τρίγωνα...έκτακτης ανάγκης" , -γράφει η Βέρα Ξηρόπητα-

Η περίπτωση του Λουτσιάνο Αρούγκα

Στις παραγκοπούλεις (villas) του Μπουένος Άιρες το παρα- κράτος έκτακτης ανάγκης, παίρνει σάρκα και οστά. Πρόκειται ουσιαστικά για την κρατική και παρακρατική έκφραση μιας πολιτικής που υφίστανται χρόνια τα πιο φτωχά στρώματα της αργεντίνικης μητρόπολης. 

Από το 2009 σε μία χώρα που έχει μάθει να ζει με τους ¨εξαφανισμένους¨της, άλλη μία – όχι πανομοιότυπη- αλλά με αρκετά κοινά στοιχεία περίπτωση, έρχεται να συνταράξει την αργεντίνικη κοινωνία.

Πρόκειται για την “εξαφάνιση” του 16χρονου Λουτσιάνο Αρούγκα (Luciano Arruga), που βρέθηκε νεκρός το 2012 και κατέληξε στα αζήτητα του νεκροτομείου ενός νοσοκομείου της πόλης, ως θύμα τροχαίου δυστυχήματος.

“Τι συνέβη στον Λουτσιάνο Αρούγκα”, κραυγάζουν τα πλακάτ του κινήματος διαμαρτυρίας που έχει ξεπηδήσει μέσα από τις φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες.

Ο Λουτσιάνο, 16, χρονών, “καρτονέρο”, είναι από εκείνα τα παιδιά που συναντάς συχνά στην χρεοκοπημένη Αργεντινή. Βγήκε από το σπίτι του στη γειτονιά Lomas del Mirador, του προαστίου Ματάνσα, στις 31 Ιανουαρίου του 2009. Δεν επέστρεψε ποτέ. Από τότε η οικογένειά του ξεκίνησε ένα μεγάλο και επίμονο αγώνα αναζήτησής του. Η ίδια υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα ακόμα θύμα -από τα πολλά- της αστυνομικής βίας, στην χώρα. Και όπως προκύπτει δεν έχει άδικο. Καθώς, από το 1980 έως σήμερα, τα θύματα της αστυνομίας, που είναι κυρίως φτωχά νεαρά παιδιά, έχουν φτάσει τα 2.500.

Η αδερφή του εξαφανισμένου παιδιού υποστηρίζει ότι όλα άρχισαν όταν ο Λουτσιάνο αρνήθηκε να “δουλέψει” για την αστυνομία διαπράττοντας κλοπές στα προάστια του Μπουένος 'Αιρες. Ο νεαρός για αυτό το λόγο βασανίστηκε συστηματικά, στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του. Μάλιστα σε μία από αυτές της φορές, η αδερφή του υπήρξε μάρτυρας της βίας που υπέστη.

Το 2012 άνοιξε της πόρτες του ο “Χώρος για την Κοινωνική και Πολιτιστική Μνήμη του Λουτσιάνο Αρούγκα”, στο σημείο της Lomas del Mirador, κοντά στο αστυνομικό τμήμα όπου ο νεαρός συνελήφθη και βασανίστηκε μήνες πριν την εξαφάνισή του.

Τον περασμένο Οκτώβρη, άρχισε να διακινείται η επίσημη εκδοχή για την τύχη του Λουτσιάνο. Αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Καθώς δεν είχε πάνω του χαρτιά που να αποδεικνύουν την ταυτότητά του, κατέληξε στα αζήτητα του νοσοκομείου όπου μεταφέρθηκε, και από εκεί ως ανώνυμος ,στο νεκροταφείο της Τσακαρίτα.

Μετά από έρευνες, η σωρός του αναγνωρίστηκε από την οικογένειά του, και πιστοποιήθηκε ότι ανήκε στον Λουτσιάνο.

Μέχρι σήμερα ωστόσο, συνεχίζονται οι έρευνες σχετικά με τα αίτια θανάτου του. Η κατακραυγή είναι μεγάλη και το αίτημα απόδοσης δικαιοσύνης συνοψίζει όλο το μένος της κοινωνίας απέναντι στην ασύδοτη κρατική βία και καταστολή, όπως και στον ρόλο της αστυνομίας που θέτει συνεχώς προσχώματα, θολώνοντας περαιτέρω, τα στοιχεία της υπόθεσης.

Η πλήρως διεφθαρμένη αστυνομία και οι παρακρατικοί μέθοδοι που χρησιμοποιεί, όπως και η απροθυμία των αρχών να δώσουν πειστική εξήγηση, για τον θάνατο του Λουτσιάνο, ενισχύουν την οργή του κινήματος όπως και των συγγενών του. Χαρακτηριστικό δείγμα του βρώμικου ρόλου που διαδραματίζουν οι δυνάμεις καταστολής, είναι ότι αρχικά, δεν επέτρεψαν στην οικογένεια του να προχωρήσει στην αναγνώριση του πτώματος, ενώ εσκεμμένα γνωστοποίησε λάθος στοιχεία για το νεκρό παιδί, ώστε να δυσχεράνει περισσότερο την διαδικασία πιστοποίησης των πραγματικών στοιχείων της σωρού.

Η αστυνομία στην Αργεντινή δρα παρακρατικά με πλήρη κρατική κάλυψη. Χρησιμοποιεί με την βία παιδιά για να κλέβουν, (γνωστά ως pibes chorros), και να τις αποδίδουν τα κλοπιμαία, ενώ σε περίπτωση αντίστασης, χρησιμοποιεί την προσφιλή μέθοδο της “εξαφάνισης”. Μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε και στην περίπτωση του Λουτσιάνο, μέθοδος που υποκρύπτει, μία αέναη ιστορία πόνου για την Αργεντινή.

“'Η συνεργάζεσαι ή πεθαίνεις”.

Αυτός είναι ο μαφιόζικος τρόπος με τον οποίο λειτουργεί αυτή η επιχείρηση. Και δεν είναι μία μεμονωμένη περίπτωση. Από την δράση του κινήματος για την περίπτωση του Λουτσιάνο, αναδεικνύεται ένας ευρύς χάρτης κρατικής εγκληματικότητας, που τοποθετείται στο κόκκινο τρίγωνο μεταξύ των εξής villas : Isidoro Casanova, Ciudad Evita και Laferrere. Αυτά τα τρίγωνα πολλαπλασιάζονται και διαφοροποιούνται. Αποτελούν ζώνες υπό κατοχή, έγκλειστοι χώροι “ασφάλειας”, που “απελευθερώνονται” μόνο όταν κάνουν το επιχειρησιακό τους πέρασμα, η αστυνομία και το παρακράτος.

Οι μαφιόζικες αστυνομικές επιχειρήσεις εκτείνονται σε μια ευρύτατη περιοχή των προαστίων του Μπουένος Άιρες. Ενώ αυτό το ιδιότυπο “modus operandi” ενισχύεται και από το φόβο των κατοίκων να μιλήσουν, πόσο μάλλον να αντισταθούν στην κυριαρχία της αστυνομίας και του παρακράτους.

Υπάρχουν όμως κάποιοι που σπάνε το προπέτασμα του φόβου και την “συμφωνία της σιωπής”. Μάρτυρες σιγά σιγά αποκαλύπτουν ότι οι αστυνομικοί μαζεύουν παιδιά από διαφορετικές γειτονιές, τα οπλίζουν και αφού τα στοιβάζουν σε “βανάκια”, “ελευθερώνουν ζώνες”, ώστε να μπορούν να κλέψουν και να δράσουν ανεμπόδιστα για λογαριασμό τους. Αυτές οι ζώνες βρίσκονται συνήθως, στις πιο εύπορες περιοχές των βορείων προαστίων. Φυσικά τα πρόσωπα που εμπλέκονται δεν είναι ποτέ τα ίδια, για να μην αφήνουν πίσω τους στοιχεία.

“Τα παιδιά είναι εχθροί και ταυτόχρονα θύματα της αστυνομίας”

Αναγκάζονται να εργάζονται για αυτή, διαφορετικά τους προσάπτονται κατηγορίες. Σύμφωνα με έναν δάσκαλο της περιοχής τον κ.Βαλντάνο, στο σχολείο του, όταν κάποιος μαθητής, αρνήθηκε να δουλέψει για την αστυνομία, κατέληξε με την κατασκευασμένη κατηγορία της ληστείας. Οι εκβιασμοί απέναντι στις οικογένειες των θυμάτων δεν είναι λίγες. Αστυνομικοί για να μην προσάψουν κατηγορίες στα θύματά τους, απαιτούν από τις οικογένειές τους χρήματα.

“Ο καπιταλισμός των παραγκουπούλεων”

 

Πίσω από τον γυαλιστερό κόσμο της φαινομενικής ευημερίας, ορθώνεται η ωμή πραγματικότητα. Το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε άθλια παραπήγματα. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν, 350.000 παράγκες σε όλο τον πλανήτη, με τις μητροπόλεις να αναδεικνύονται σε “σημείο μηδέν” της ραγδαία αυξανόμενης φτωχοποίησης και περιθωριοποίησης του παγκόσμιου πληθυσμού.

Ο αστικός ιστός των μητροπόλεων, φαντάζει ως ο “ζωντανός χάρτης” των ταξικών συγκρούσεων και αντιθέσεων, έκφραση της απόλυτης καπιταλιστικής κυριαρχίας. Μέσα στη μήτρα των οποίων δεν παύουν να γεννιούνται κοινωνικά κινήματα χειραφέτησης, ως αντίπαλο δέος σε ένα καπιταλισμό, που συνεχώς επιχειρεί να βαθύνει και να επεκτείνει τα όρια της ηγεμονίας του.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, το κράτος απογυμνωμένο από κάθε λειτουργία κοινωνικής πρόνοιας, εξαπολύει στο ματωμένο κοινωνικό ιστό την πιο σκληρή μορφή της “έννομης κρατικής βίας”. Η οποία προβάλει, ως εκ των ων ουκ άνευ όρος για την επίτευξη μίας μετέωρης αίσθησης ασφάλειας. Το κράτος ενώ αξιοποιεί στο έπακρό τις υφιστάμενες κατασταλτικές λειτουργίες προχωρά ταυτόχρονα στην κατασκευή νέων, με μοναδικό σκοπό την καθολική συντριβή κάθε πνοής, αντίστασης και ανυπακοής. Τα κοινωνικά γκέτο ενσαρκώνουν ακριβώς αυτό: οι περιχαρακωμένες ζώνες όπου στοιβάζονται, οι απόκληροι αυτού του κόσμου. Ολόκληρες περιοχές που – σε έναν όχι και τόσο παράλληλο κόσμο- είναι υπό κατοχή, ένα ειδικό κράτος μέσα στο κράτος. Κόκκινα τρίγωνα- έκτακτης ανάγκης. Αν είσαι φτωχός ανήκεις στα γκέτο των παραγκουπόλεων. Αν είσαι φτωχός είσαι έρμαιο στις διαθέσεις του κράτους και της αστυνομίας. Αν είσαι φτωχός και ανυπάκουος καταλήγεις φυλακισμένος, “εξαφανισμένος”, και δολοφονημένος στα αζήτητα ενός νοσοκομείου.

Όσο τα όρια της ασύδοτης ελευθερίας “των από πάνω” αυξάνονται- απόδειξη και απότοκο της δύναμης που διαθέτουν- τόσο μειώνεται ο ζωτικός κοινωνικός και πολιτικός χώρο- χρόνος που απομένει, στον κόσμο “των κάτω”. Η ατομική ιδιοκτησία σε αυτό το πεδίο ισοδυναμεί με τον απόλυτο έλεγχο -“το δικαίωμα στη στέγη είναι προνόμιο των λίγων” - που οδηγεί την κοινωνική πλειοψηφία, στη γκετοποίηση και στο φασισμό. 

Από τις παραγκουπόλεις του Μπουένος Άιρες, μέχρι τα σοκάκια της Κωνσταντινούπολης και τα στενά της Αθήνας, το κράτος έκτακτης ανάγκης εκβιάζει, φυλακίζει, δολοφονεί. Λουτσιάνο Αρούγκα, Μπερκίν Αλβάν, Αλέξης Γρηγορόπουλος. Οι εργαζόμενοι και η νεολαία σε ολόκληρο τον πλανήτη, βρίσκονται στο στόχαστρο της επίθεσης. Μένει να ιδωθεί αν αυτά τα απέραντα “νεκροταφεία ανθρώπων” στην καρδιά των μητροπολιτικών κέντρων, είναι τα ηφαίστεια που κυοφορούν την καταστροφή, αυτής της αναίσχυντης εξαθλίωσης. 

Ήδη το βίαιο ξέσπασμα δυναμικών κινημάτων που εκδηλώνονται στα σπλάχνα αυτών των κοινωνιών, μας αποκαλύπτει την ελπιδοφόρα όψη αυτής της πραγματικότητας. Συλλογικότητες και κινήματα που ξεπηδούν ως φορείς αντίστασης και ανυπακοής εκφράζουν την άρνησή τους σε ένα κόσμο που δεν χωρά τις κόκκινες ζώνες της βίας, της δυστυχίας και της φτώχειας.

“Τι αντέχει ένα σώμα;”

 

Πριν από περίπου ένα μήνα κυκλοφόρησε στην Αργεντινή, η ταινία Que puedo un cuerpo?” ( Τι αντέχει ένα σώμα;). Πρόκειται για τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του 25 χρόνου César González. O César συνεχίζοντας στο ίδιο μοτίβο με την πρώτη του ταινία “Diagnostico Esperanza” (Διάγνωση: Ελπίδα), περιγράφει τη ζωή σε όλες της τις όψεις στις παραγκοπούλεις της Αργεντινής με ηθοποιούς μάλιστα που προέρχονται από αυτές.

Ο César González υπήρξε θύμα της φτώχειας και της περιθωριοποίησης των villas, κατέληξε στην φυλακή, με κατηγορία ένοπλης ληστείας. Βρήκε όπως περιγράφει ο ίδιος σε συνέντευξή του διέξοδο στην τέχνη. Έτσι ασχολείται συστηματικά μετά την αποφυλάκισή του με τον κινηματογράφο και την ποίηση. Γράφει ποιήματα με το ψευδώνυμο Camilo Blajaquis, τα πρώτα του ποιήματα υπήρξαν “προϊόν” του εγκλεισμού του σε μία από τις φυλακές του Μπουένος Άιρες.

Η ταινία που έχει ύφος ντοκιμαντέρ περιγράφει με ρεαλισμό την σκληρή πραγματικότητα στις villas, εστιάζοντας ιδιαίτερα στα νεαρά άτομα που παλεύουν για μία καλύτερη ζωή. Αντιμετωπίζοντας, την κρατική βία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Άλλωστε δεν είναι λίγες οι φορές που νεαρά άτομα σαν εκείνον βρίσκουν διέξοδο στο “πάκο”, το ναρκωτικό των φτωχών. Το να μαζεύεις και να πουλάς χαρτί (cartonero) δεν εξασφαλίζει στο ελάχιστο τα προς το ζην. Ωστόσο το έργο του δεν μπορεί παρά να μην αφήσει μία χαραμάδα ελπίδας, καθώς μέσα από την έρευνά του επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει όχι μόνο τις κοινωνικές ευαισθησίες που αναδύονται σε αυτό το σκοτάδι αλλά και μία από όλες τις πλευρές δυναμική πολιτική και πολιτισμική όψη μίας κοινωνίας που παλεύει για την αλλαγή της.

Πηγή :http://praxisreview.gr/