Λένιν : Η ανώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας

Απόσπασμα από το βιβλίο «Κράτος και Επανάσταση» σελ 114,115,116,117

οι υπογραμμίσεις δικές μας

Ο Μαρξ συνεχίζει :

«… Στην ανώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας όταν θα έχει εκλείψει η υποδουλωτική υποταγή των ατόμων στο καταμερισμό της εργασίας, μαζί της και  η αντίθεση ανάμεσα στην πνευματική και στην σωματική εργασία, όταν η εργασία θα έχει καταστεί όχι μόνο μέσο διαβίωσης, αλλά και πρώτιστη ανάγκη της ζωής  , όταν με την ολόπλευρη ανάπτυξη των ατόμων θα έχουν αναπτυχθεί και οι παραγωγικές δυνάμεις και θα αναβλύζουν πιο άφθονα όλες οι πηγές του κοινωνικού πλούτου , τότε μόνο θα είναι δυνατό να ξεπεραστεί εξ ολοκλήρου ο στενός ορίζοντας του αστικού δικαίου και η κοινωνία θα μπορέσει να γράψει στην σημαία της :¨ Ο καθένας ανάλογα με τις ικανότητές του , στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του ¨.»

Μόνο τώρα μπορούμε να εκτιμήσουμε όλη την ορθότητα των παρατηρήσεων του Ένγκελς, όταν ειρωνευόταν αμείλικτα την ανοησία που περιέχει ο συνδυασμός των λέξεων : «ελευθερία» και «κράτος». Όσο υπάρχει κράτος , δεν υπάρχει ελευθερία. Όταν θα υπάρχει ελευθερία δεν θα υπάρχει κράτος.

Η οικονομική βάση για την ολοκληρωτική απονέκρωση του κράτους είναι μια τόσο υψηλή ανάπτυξη του κομμουνισμού, που εξαφανίζει την αντίθεση ανάμεσα στην πνευματική και στην σωματική εργασία, άρα εξαφανίζει μια από τις σπουδαιότερες πηγές της σύγχρονης κοινωνικής ανισότητας, και μάλιστα μια τέτοια πηγή , που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να εξαλειφθεί μεμιάς , μόνο με την μεταβίβαση των μέσων παραγωγής στην κοινωνική ιδιοκτησία, μόνο με την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών.

Η απαλλοτρίωση αυτή θα δώσει την δυνατότητα να αναπτυχθούν οι παραγωγικές δυνάμεις σε τεράστιες διαστάσεις. Κι αν δούμε σε τι απίστευτο βαθμό εμποδίζει ακόμη και σήμερα ο καπιταλισμός αυτή την ανάπτυξη, τι πολλά πράγματα θα μπορούσαμε να κινήσουμε προς τα μπρος με βάση την σημερινή κεκτημένη πλέον τεχνική, έχουμε κάθε λόγο να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η απαλλοτρίωση των καπιταλιστών θα φέρει αναπόφευκτα μια τεράστια ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της ανθρώπινης κοινωνίας. Το πόσο γρήγορα όμως θα προχωρήσει η ανάπτυξη αυτή , το πόσο γρήγορα θα οδηγήσει αυτό στην κατάργηση του καταμερισμού εργασίας, στην εκμηδένιση της αντίθεσης ανάμεσα στην πνευματική και στην σωματική εργασία, στην μετατροπή της εργασίας «σε πρώτιστη ανάγκη της ζωής»,  αυτό δεν το ξέρουμε και ούτε μπορούμε να το ξέρουμε.

Επομένως έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε μόνο για την αναπόφευκτη απονέκρωση του κράτους , υπογραμμίζοντας την διάρκεια αυτής της διαδικασίας, την εξάρτησή της από την ταχύτητα ανάπτυξης της ανώτερης φάσης του κομμουνισμού και αφήνοντας εντελώς ανοικτό το ζήτημα των χρονικών περιόδων και των συγκεκριμένων μορφών που θα πάρει η απονέκρωση, γιατί δεν υπάρχουν στοιχεία για να λύσουμε τα ζητήματα αυτά.

Το κράτος θα μπορέσει να απονεκρωθεί ολοκληρωτικά όταν η κοινωνία εφαρμόσει τον κανόνα : « ο καθένας ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του», δηλαδή όταν οι άνθρωποι θα έχουν σε τέτοιο βαθμό συνηθίσει να τηρούν τους βασικούς κανόνες συμβίωσης και η εργασία τους θα έχει γίνει τόσο παραγωγική, που προαιρετικά θα εργάζονται ανάλογα με τις ικανότητές τους. « Ο στενός ορίζοντας του αστικού δικαιώματος» που αναγκάζει τον άνθρωπο να λογαριάζει με τη σκληρότητα ενός Σάιλοκ , μη τυχόν και δουλέψει μισή ώρα παραπάνω από το διπλανό του, μη τυχόν και πληρωθεί λιγότερο από τον άλλον- αυτός  ο στενός ορίζοντας θα έχει τότε ξεπεραστεί. Η κατανομή των προϊόντων δεν θα απαιτεί τότε από την κοινωνία ρύθμιση του ποσού των προϊόντων που θα παίρνει ο καθένας. Το κάθε άτομο θα παίρνει ελεύθερα «σύμφωνα με τις ανάγκες» του.

Από την άποψη αυτή , είναι εύκολο να χαρακτηρίσεις σαν «καθαρή ουτοπία» μια παρόμοια κοινωνική διάρθρωση και να ειρωνεύεσαι τους σοσιαλιστές, γιατί υπόσχονται στο καθένα το δικαίωμα να παίρνει από την κοινωνία, δίχως κανένα έλεγχο πάνω στην εργασία κάθε πολίτη , οποιαδήποτε ποσότητα τρούφες, αυτοκίνητα, πιάνα κτλ. Με τέτοια ειρωνεία και σήμερα ακόμη παρακάμπτουν το ζήτημα οι περισσότεροι αστοί «επιστήμονες» , που φανερώνουν έτσι και την αμάθειά τους και την συμφεροντολογική υπεράσπιση του καπιταλισμού εκ μέρους τους.

Αμάθεια γιατί από του νου κανενός σοσιαλιστή δεν πέρασε η ιδέα να «υποσχεθεί» πως θα έρθει η ανώτερη μορφή εξέλιξης του κομμουνισμού. Και η πρόβλεψη των μεγάλων σοσιαλιστών ότι αυτή η φάση θα έλθει , δεν προϋποθέτει ούτε τη σημερινή παραγωγικότητα της εργασίας, ούτε και το σημερινό μικροαστό, που είναι ικανός, σαν τους υπότροφους του Πομιαλόφσκι , να χαλάει «άσκοπα» τις παρακαταθήκες του κοινωνικού πλούτου και να ζητάει τα αδύνατα.

Ώσπου να έλθει η «ανώτερη» φάση του κομμουνισμού οι σοσιαλιστές απαιτούν αυστηρότατο έλεγχο από την κοινωνία και από το κράτος πάνω στο μέτρο της εργασίας και της κατανάλωσης, μόνο που ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να αρχίσει με την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών, με τον έλεγχο των εργατών πάνω στους καπιταλιστές και να ασκείται όχι από το κράτος των γραφειοκρατών αλλά από το κράτος των ένοπλων εργατών.  

Η ιδιοτελής υπεράσπιση του καπιταλισμού από τους αστούς ιδεολόγους (και από τα τσιράκια τους, σαν τους διάφορους κυρίους Τσερετέλι, Τσερνόφ και Σία)  συνίσταται ακριβώς στο ότι υποκαθιστούν σε συζητήσει και φλυαρίες για ένα μακρινό μέλλον το φλέγον και επίκαιρο ζήτημα της σημερινής πολιτικής : την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών, την μετατροπή όλων των πολιτών σε εργάτες και υπαλλήλους ενός μεγάλου «συνδικάτου» , και συγκεκριμένα όλου του κράτους , και την παντελή υπαγωγή ολόκληρου του έργου όλου αυτού του συνδικάτου στο κράτος, το πραγματικά δημοκρατικό, στο κράτος των σοβιέτ εργατών και στρατιωτών βουλευτών.

Στην ουσία όταν ο σοφός καθηγητής, περιλαμβανομένου του μικροαστού, και μαζί τους οι διάφοροι κύριοι Τσερετέλι και Τσερνόφ μιλάνε για παράλογες ουτοπίες , για δημαγωγικές υποσχέσεις των μπολσεβίκων, για το ανέφικτο της «καθιέρωσης» του σοσιαλισμού , έχουν υπόψη τους ακριβώς το ανώτερο στάδιο ή φάση του κομμουνισμού, που κανένας όχι μόνο δεν υποσχέθηκε να την «καθιερώσει», αλλά ούτε και το σκέφτηκε καν, γιατί γενικά δεν μπορεί κανένας να την καθιερώσει. ….»